Eserlere Göre Listeleme

"Evet, ben manastırdan kovuldum; çünkü ben, mezarımı kendi elimle kazamadım. Çünkü kalbim, sürekli yalan ve iki yüzlülükten yorulmuştu. Çünkü bedenim fakir ve yoksulların mallarıyla beslenmeyi reddetti. Çünkü ruhum zulme teslim olmuş halkın bağışlarıyla zevk-ü sefa içinde yaşamayı kabul etmedi. Kovulduğum için ayrıldım; çünkü bedenim, kulübede yaşayanların elleriyle inşa ettikleri geniş odalarda artık rahat edemiyordu. Çünkü midem, yetim ve dul kadınların gözyaşlarıyla yoğrulmuş ekmeği kabul etmiyordu artık. Çünkü dilim, Başrahibin inananların malları ve bağışlarına karşılık sattığı duaları okuyamıyordu artık. Pis bir cüzam hastası gibi manastırdan atıldığım için ayrıldım; çünkü rahip ve papazların kulaklarına, onları rahip ve papaz yapan kutsal kitabın ayetlerini haykırdım."

Ayşe Hür Gayri Müslimlerin Öteki Tarihi'nde, Bizans'tan günümüze kadar bu coğrafyada yaşayan Latinler, Ermeniler, Rumlar, Yahudiler, Süryaniler, Ezîdiler, Karamanlılar, Hay Hurumlar, Malakanlar gibi gayri Müslim toplulukları anlatıyor.  

Yıllardır ülkemizde Gazâliye ait birçok eser tercüme edilmiş olmasına rağmen onun hayatını ve fikirlerini, görüşlerini, ilmî yüceliğini, bir değer ve abide olarak doğrudan bize anlatan hiç bir eser yoktu. Bu güne kadar Gazâliyi, bütün yönleriyle herhangi bir kimse bize anlatamamıştı. Halbuki Şiblî gibi büyük bir değer, son asrın çok cepheli âlimi, ilim âleminin hizmetine böyle bir eseri çoktan sunmuştu. Bize düşen görev ise bu eşsiz eseri kültür dünyasına kazandırmak olmalıydı. Böyle bir eserin, İslam dünyasına sayısız eserler kazandıran Şiblî gibi büyük bir âlim tarafından yazılmış olması çok çok önemlidir. Çünkü kısacık ömrüne bu kadar eser sığdıran İmam Gazâlî gibi bir fikir önderinin hayat hikayesini, eserlerini, fikirlerini, talebelerini, yaşayış tarzını vs... anlatmak ancak onun işi olurdu. O, ilim dünyasında kanatlı bir kuş gibi uçan, madde ve mana sırlarına aşina olma derecesine ulaşmış, bu sebeple de kendisine Hüccetül İslâm unvanı verilmiş bir dâhiyi anlatarak, esere çok büyük bir değer kazandırmıştır. Bu eseri okuduktan sonra Gazâlî hazretlerini iyice tanımış olacaksınız. Tekrar tekrar okumak isteyeceksiniz. Eserin ilmî durumunu göz önünde tutarsanız bunun sebebi kendiliğinden meydana çıkmış olur. Çünkü Şiblî: Meşhur dehası ve üstün ilmî değeri ile Gazâlî'yi o kadar ayrıntılı incelemiş ve o kadar güzel bir üslûp ile okuyucularına nakletmiştir ki, insan bu eseri okurken çok derin ilmî mevzuları bile bir konuşma edası içinde kavramakta ve anlamaktadır.