Basit Katalog

Kitap, “20 Temmuz 1974’ün ilk saatlerinde Londra’dan Lefkoşa Uluslararası Havaalanı’na gelmekte olan Kıbrıs Havayolları uçağı ekibinin ‘son iniş’i gerçekleştirmeden önce ada semalarındaki tanıklıklarını” içeriyor.

Tarihsel bellek' önemli bir ideolojik mücadele alanıdır. Eğer bir toplumun bu gününe egemen olmak istiyorsanız, onun dününe egemen olmanız gerekir. Bunun için de tarihi tahrif etmek esastır. Bu, geçmiş dönemin toplumuna, bu günün egemenlerinin biçtiği elbiseyi giydirmektir... Yaşanmış olan olayları bu günün egemenlerinin 'ihtiyaçları' doğrultusunda 'yorumlamak' demektir... Bu durumda tarih sadece tahrif edilen bir şey değil, aynı zamanda bir "fabrikasyondur".(...) Bu, gerektiğinde ısmarlama bir tarih imal etmektir... Egemen sınıflar kendi sınıfsal çıkarlarına uygun bir tarih versiyonu 'imal etmeye' giriştiği anda tarihin tahrifatı da başlıyor... Böylelikle kendilerine 'yeni bir geçmiş' vehmediyorlar; sahip olduklarının sadece maddi zenginlikten ibaret olmadığını dosta-düşmana kanıtlamak istiyorlar... Egemen sınıflar kendi ihtiyaçları doğrultusunda bir 'tarih versiyonu' oluşturuyorlar ve onu topluma empoze ediyorlar. Söz konusu dayatma ve kabullendirme işinde de "devlet bilginleri', 'devlet aydınları', gerçek misyonları devleti kutsamak olan, ama bunu "tarafsız bilim" adı altında sunan akademinin çok unvanlı memurları önemli roller üstleniyorlar..." O halde tarihle ilgilenmenin bir yolu daha olmalı... Gerçekten tarihle ilgilenmenin yolu, tahrif edilmiş tarihi, olabildiğince tahrifatın tahribinden kurtarmak olabilir. İşte bizim de bu kitapla yapmaya çalıştığımız bu...

Konuyu araştırırken, Hünkar Hacı Bektaş Veli ile başlayan Anadolu Aleviliği'nin; ne denli erdemli bir yol olduğunu, çok daha iyi anladık. Bizi en çok etkileyenler de, ozanların Tanrı ile ilgili nefesleri ve kişiyi düşünceden düşünceye sevkeden alevi Bektaşi fıkraları oldu. Bu arada, 'Enel Hak' deyip, bu uğurda can veren Hallac-ı Mansur ve Seyyid Nesimi'nin gönlümüzdeki yeri ise iyice genişledi.

Ben? “Büyük Gezgin.” Haydi kelimelerle oynamayı bırakalım. Hiç kimse bu ifadeyi odamda ya da yolun bir köşesinde hareketsiz, durağan hâlde yaptığım zihinsel bir yolculuk olarak algılamadı. Herkesin aklına anında kilometreler, yolculuklar, mesafeler, zaman farkları, sırt çantaları geldi ve hareket etmenin hayatımın büyük bir kısmını oluşturduğunu düşündü. Bu metni bu fikre karşı yazıyorum: Olanı inkâr etmek istemiyorum, tamam ama burada o kadar gösterişli olmasa da bir hakikat biçimini yeniden kurmak istiyorum. Ingrid Thobois, dünyanın birçok yerini arşınlamış, şimdi çocuklarıyla İstanbul’u deneyimleyen bir yazar olarak, kimliğine iliklenen “gezgin” sıfatını yeniden tanımlamak ve seyahat kavramının kendi anlam dünyasında nereye oturduğunu göstermek dürtüsüyle bizi şehirden şehre bir yolculuğa çıkarıyor. Çocukluğundan, dünyayı keşfinden ve Nicolas Bouvier’e olan tutkusundan izler taşıyan bu eser, gezgin olma sıfatıyla ilgili bir itirafı da satıraralarına saklıyor.

Eski ses bantlarında, gazete ve dergi sayfalarında kalmış, keşfedilmeyi bekleyen özel röportajlar... Cemal Reşit Rey, “Benden geriye kalan 'Enstantaneler' olacaktır” diyor. Ekrem Zeki Ün, eseri “Üç Nefes”te mistik dünya ve çağdaş akımların kapısını aynı anda zorladığını anlatıyor. Minimalizmin öncülerinden Philip Glass sırrını paylaşıyor: “İnsan sesini kullanmayı 40 yılda öğrendim.” Krzysztof Penderecki'ye göre “Tüm büyük besteciler mezarda!” Eleni Karaindrou besteleriyle yeryüzünün dört bir yanındaki acılara ayna tuttuğunu söylüyor. Arvo Part ise “Dünyada acı çeken o kadar çok insan var ki, her biri için bir senfoni yazamam.” diyor. Muammer Sun, yurt sevgisini coşkuyla dile getiriyor: “İyi ki bu topraklarda doğmuşum.” Pek çok çağdaş besteci eserlerinin seslendirilmemesinden yakınırken İlhan Usmanbaş tam aksi fikirde: “Şikâyet etmiyorum, hatta bazen seslendirilmemesinin avantajını yaşıyorum.” Bestecilerle Baş Başa, Nurhan Olcayto'nun 1972'de sekiz Türk bestecisine yönelttiği soruların yanıtlarıyla Serhan Yedig'in 2002-2017 arasındaki 17 röportajını bir araya getiriyor.

Niçin bazı ülkeler zengin bazıları ise yoksuldur? Aslında 16. yüzyıla girerken ülkeler arasındaki gelir farkları küçüktü, hatta bugün “Batı” ve “Doğu” diye nitelenen kültürel coğrafyaların önde oldukları farklı alanlar mevcuttu. Ama keşifler çağıyla birlikte, özellikle de Amerika’nın keşfini izleyen dönemde fark giderek açıldı, “büyük ıraksama” coğrafya, küreselleşme, teknolojik değişim ve ekonomik politikalar tarafından belirlenen bir süreçte devreye girdi, “milletlerin zenginliği” farklı yollar izlemeye başladı. İngiltere, küreselleşmenin meydan okumasına Endüstri Devrimi’yle yanıt vererek yeni bir çığır açtı. Batı Avrupa ve Kuzey Amerika da çok geçmeden İngiltere’yi yakalayıp zenginler kulübünde yerlerini aldılar. Endüstri Devrimi’nden önce dünya imalatının büyük bölümü Asya’da yapılırken, 19. yüzyılda gelişmiş ülkelerin modern teknolojiye dayanan rekabeti dünyanın Batı dışında kalan yerlerinde yerel endüstrileri büyük ölçüde çökertti ve belli tarım ürünlerinde uzmanlaşmış “azgelişmiş ülkeler” ortaya çıktı.

Tuncay Yakalı, uzun yıllar teknesi ‘ALUTA’ ile yalnızlığına bazen ailesini, bazen dostlarını konuk ederek Akdeniz ile Ege Denizi’nin sularında yelken açtı, açmayı da sürdürüyor. Akademisyen kimliği Türkiye’nin ilk deri profesörü olan Tuncay Yakalı, buradan hareketle teknesine, antik dönemlerde derilerin alüminyum ile tabaklanmasından dolayı alüminyum ile tabaklamanın ilk hecelerinden oluşan ‘Aluta’ sözcüğünü ad olarak koyduğunu belirtiyor. Tuncay Yakalı, yıllar boyu denizlerdeki seyirleri esnasında gördükleriyle yaşadıklarını kültürle harmanlayarak Yacht Türkiye ve Yelken Dünyası dergilerinde kaleme alıp yayımladı. Bir yandan denizlere sevdasını anlatırken bir yandan da mavi dünyadaki dostlarını, tanıştığı insanları öyküleriyle anlatmayı ana amaç bildi. Bunlarla yetinmedi, denizle içiçe yaşamanın bir kültür işi olduğunu aktardı. Tuncay Yakalı, dergi sayfaları arasında unutulup gitmesine kıyamadığı yazılarını bu kez, ‘Poseidon Sularında Seyir’ başlığı altında kitap olarak yayımladı. Tuncay Yakalı, özgürlüğün hâlâ en yalın yaşandığı yerin deniz olduğunu söylüyor ve seyirlerini sürdürüyor. Tuncay hoca kitabını şu satırlarla bitiriyor: Evet, deniz kültürdür. Varlığı sonsuz değilse de algımızda sonsuzdur. Varsıllıktır ayrıca. Balıklar, sünger, kayalar, kıtalar, adalar, yosunlar, denizkızları, söylenceler barındırır... Hepsi bu denli mi, değil elbet; edebiyat, resim, fotoğraf, müziktir mavi, lacivert, yeşil deniz. Bitmez ayrıca sevinci, mutluluğu, dinginliğiyle de taçlandırır. Deniz üstüne yazılarımla denizin bütün bu güzellikleri için­deki tuzunda benim de payım olsun istedim. Mutluluğumuz denizlerin enginliğince olsun. Poseidon Sularında Seyir kitabında yer alan yazıların bir bölümü şöyledir: Yaman Koray’ın Ardından Tekneden Önce Kendimizi Donatalım Günler Uzun Çeşme Yakın Hurma Zeytini ve Çipura Karacasöğüt, Asude Bir Liman Sarı Yazlara Seyir

Sokrates, MÖ 399 yılında Atina mahkemesinde yargılanırken, en çok korktuğu düşmanlarının orada bulunmayanlar olduğunu söyler: Yıllardır hakkında söylentiler yayan, ama hiçbir zaman yüzleşemediği hayaletler... Gölgelere karşı savaşmak gibiydi bu. Hakikatin ve aklın sembolü olan Sokrates, sonunda yalanlarla örülmüş söylentilere yenilmişti. Peki, söylentilerin bu tuhaf gücü nereden gelir? Herkes temelsiz olduklarını bilir, ama yine de onları yaymaktan geri durmaz. Önemsiz bir esinti gibi başlayan bir laf, zamanla fırtınaya dönüşebilir. Çağımızın önde gelen psikanalitik düşünürlerinden Mladen Dolar bu kısa ama sarsıcı kitabında, söylentilerin hayatları nasıl altüst ettiğini felsefi bir bakışla inceliyor: Shakespeare ve Cervantes’ten Gogol ve Kafka’ya uzanan kültürel bir yolculukla, söylentinin tarih boyunca büründüğü şekillere ışık tutuyor. Ama mesele yalnızca geçmişe dair değil. Dolar, internetin ve sosyal medyanın ortaya çıkışıyla birlikte söylentinin toplumsal yapının dokusuna nasıl işlediğini de gösteriyor. Öyle ki, artık bir “söylentileşmiş toplum”dan söz etmek bile mümkün. İletişimin arttığı her an, toplumsal bağların çözülme ihtimali de artıyor. İşte bu yüzden, söylentinin olası yıkıcı etkilerini kavrayabilmek ve buna karşı stratejiler geliştirebilmek hayati önem taşıyor. Kulaktan kulağa yayılanlarla hayatlarımızın nasıl biçimlendiğini merak ediyorsanız, bu kitap kesinlikle ilginizi çekecek.

Beş asır boyunca Müslümanlar’ın önderliğini temsil edenabbasi halifeliği, İslam tarihinde Osmanlılardan sonra en uzun ömürlü devlettir. Abbasiler, uzun süre Müslümanlar’ın siyasi hayatına hakim olmuş, son anına kadar da İslam dünyasının manevi liderliğini sürdürmüştür. Bu trihi süreçte dini, sosyal ve kültürel alanda çok büyük değişmeler şahir olunmuştur. Değişimlerin yaşanılan sürecin siyasi hayatıyla doğrudan irtibatı bulunmaktadır. Binaenaleyh asırlar boyunca gerek İslam aleminde, gerekse o dönemin bilinen dünyasında meydana gelen gelişmelerin ortaya konulabilmesi, abbasi siyasi tarihinin bilinmesiyle doğrudan alakalıdır.