Basit Katalog

Karşılaşmalar, Semih Kaplanoğlu’nun 1996 – 2000 yılları arasında, aynı isimli gazete köşesinde kaleme aldığı öykülerden oluşuyor. Alışılagelmiş günübirlik konularla değil, insanı merkeze alan birtakım nesnelerle ve olaylarla ilgileniyor Kaplanoğlu öykülerinde... Kimi zaman İstanbul’un kuytu bir sokağını; bazen eski bir evin taşlığını, meyve bahçesini ve belki hazin hikâyesini; bazen bir tren garında edinilen ilginç bir dostluğu; bazen elindeki kamerayla yağmurlu günlerde yürüyen sıradışı bir insanın kamerasına takılanları; çokça da birbirinden farklı ve özgün insanlarla karşılaşmaları içeriyor Karşılaşmalar. Kaplanoğlu’nun duru, dingin ve yer yer şaşırtıcı üslubu; bazen sıradan, bazen ilginç bir yaşam sahnesini bir film sahnesine çeviriyor. Bugün Türkiye’nin ve dünyanın önemli yönetmenlerinden biri olan Semih Kaplanoğlu’nun objektifi, iyi bir seyredişin ve güçlü bir duyuşun ürünleri olan öykülerle selamlıyor okuru... “Birden sol yanında neredeyse yarı bellerine kadar taze otlara gömülmüş, kırk yıldır bakımsız zeytin ağaçları belirdiğinde evine çok yaklaştığını anladı. Çitlembiği, sonra da serviyi gördü. Evi görmedi, bu gözlerin başaracağı bir şey değildi. Ellerin dokunacağı, kulakların işiteceği, burnun koklayacağı bir şey değildi. İçeriye girdi, ev onu içine aldı, bundan böyle sonsuza kadar eve ait olduğunu biliyordu, evin kendisi olduğunu da...”

Fuhuş meselesi 19. yüzyıla kadar devletin görmezden geldiği, mahallelinin mutlak bekçi kesildiği bir konuydu. Peki, nasıl oldu da bugün muhafazakârlığın sembolü olarak görülen II. Abdülhamid döneminde fuhuş meşru hâle geldi? 2. Abdülhamid’i takiben iktidara gelen İttihat ve Terakki’nin aynı politikaları izlemesi nasıl değerlendirilmeli? Bu eser, Osmanlı modernleşmesinin en çetrefilli meselelerinden biri olan kayıtlı kadın fuhşuna odaklanarak, devletin modernleşme sancılarının kadın bedeni üzerinden nasıl tezahür ettiğini gözler önüne seriyor. Fahişelerin devlet ve toplumla olan karmaşık ilişkilerindeki gerilimleri açığa çıkaran Burcu Belli, Osmanlı modernleşme tarihine dair alışılmış anlatıları sarsıyor ve okuyucuyu yeni düşünce patikalarına davet ediyor.

Bir tren, enfes bir yaz manzarasında hızla ilerliyor. Yolcular arasında evliliklerinde kriz yaşayan bir çift, bekâr bir baba ve küçük kızı ile annesinin geride bıraktığı gizemin cevabını arayan bir kadın var. Hepsi Malma İstasyonu’na gidiyorlar ve ne onlar ne de okur kaderlerinin nasıl iç içe geçtiğini, nasıl görünmez ağlarla birbirlerine düğümlendiklerini biliyor. Esrarengiz Harriet, kontrol tutkunu Oskar ve arayış içindeki Yana –her biri, noktaları birleştirmeye çalışırken bir önceki zamanın izlerini taşıyor. Kuşaklar üzerinden yalnızlıklar, travmalar ve psikolojik bagajlarıyla tamir edilemez ilişkilerin dağıttığı bir ailenin hikâyesi Malma İstasyonu. Kendine özgü kurgusuyla zamanda hızla ilerleyen bir tren Malma İstasyonu; her bölümü bir sonrakine eklemlenen bir kompartıman. Alex Schulman, miras geçmişin izini sürerek ebeveyninin hatasını yüklenmek zorunda kalan çocukların hikâyesinin peşinde yine… “Alex Schulman ikinci romanı Malma İstasyonu’nda yine çocukluğunun travmalarına dönüyor: Güvensiz babalar, yok anneler, yabancılaşmış çocuklar. Her şey iktidarsızlık, ulaşılamazlık ve kayıp soluyor. [...] Schulman kendini yürek parçalayıcı bir şekilde, sürekli babasını gözlemleyen ve onun için her şeyi ‘daha iyi’ yapmak isteyen küçük, melankolik Harriet’ın yerine koyuyor.” –Parool “Çok az erkek yazar kadınları, Schulman’ın erkekleri tasvir ettiği kadar iyi tasvir etmeyi başarabilir. Çok azı onun Malma İstasyonu’nda yaptığı gibi karmaşık bir ağ örebilir, ipleri doğru sırada ve doğru hızda çözerek okurun duygularını başından sonuna kadar dinamik tutabilir. Kalbim hızla çarpıyor, nefesim kesiliyor ve tüylerim diken diken oluyor. [...] Bugüne kadar okuduğum en can yakıcı hikâyelerden biri.” –Dagbladet

Grizu, Türkiye'de zaten çok istisnai olagelmiş "büyük tarihsel roman" ve "işçi romanı"nın 2000'li yıllardaki ön açıcı bir örneği olabileceğine dair umudumuzu tuz buz etti. Tam tersine, "neden post-modernizm ile tarihsel roman ve/veya işçi romanı yazılamaz"ın canlı kanıtı olarak önümüzde duruyordu. Grizu'yu okuduktan sonra, aynı hesaplaşmayı "sol" post-modernist roman anlayışı ile yapmadan yakıcılaşan işçi romanı ihtiyacının önünün açılamayacağı düşüncesine varmamız uzun sürmedi. Grizu, tarihimiz ve edebiyatımız üzerine yapıştırılmış post-modernizm gölgesi ve ruh haliyle hesaplaşmak için, zaten yeterince kışkırtıcıydı. Bize en önemli ve tek katkısı, bizi post-modernizm eleştirisi ile birlikte, tarih, emek tarihi, emek çalışmaları, sınıf oluşumu, sınıf mücadelesi, sosyalizm ve edebiyat alanlarının her biri ve iç bağıntıları üzerinde araştırma ve düşünmeye kışkırtmak oldu.