Alevilik ve Kürtler (İnceleme Araştırma ve Belgeler)

Alevilik konusu da, Kürt sorunu gibi öteden beri resmi ideoloii tarafından tabulaştırılan hususlardan biridir. Bu nedenle, temelleri ırkçı İttihad ve Terakki yönetimince atılan bu politikaya uygun olarak Kürt ve Alevi aydınlarının sesleri kesilmiş; onların yerine resmi ideolojiye bağlı asker ve sivil kalemler konuşmuş¬tur. Kürt aydınları, ülke dışında seslerini duyurmaya çalışırken; OsmanlI’dan bu¬yana zaten örgütsüz olan Alevi toplumu adına da ya Sünni kökenli Türk aydınları ya da resmi ideoloji yanlısı Bektaşi aydınları konuşmaya başlamıştır. Ülke içinde yaklaşık 50 yıllık bir suskunluktan sonra 1970’li yıllarda yoğun¬laşan Kürdoloji çalışmalarının ardından, 1980’li yılların ikinci yarısından sonra da Alevilik’le ilgili yayınlarda bir yoğunlaşma görüldü. Bu süreçte, gerek Bektaşi gerekse Alevi aydınlarınca ortaya konan yayınlar, genellikle resmi ideoloji çerçe¬vesini aşamayan ürünlerdi. Bu yayınlar içerisinde, gerek Aleviliğin inanç ve kül¬tür kaynakları, gerek Alevilik-Müslümanlık ilişkileri, gerekse Aleviler’in günü¬müzdeki sorunları konusunda yapılan belirleme ve öneriler, çoğunlukla sığ, tutar¬sız ve yanlıştır. Bu konularda, özellikle yurt dışındaki kimi yazar ve araştırmacı- iarca son dönemlerde tutarlı ve anlamlı çalışmalar yapıldığını belirtmeliyim. Alevi-Kürt kökenli bir araştırmacı olarak, çalışmalarımı öncc Alevilik, sonra da Kürt sorunu üzerinde yoğunlaştırdım. Türkiye’de Kızılbaşlık-Alevilik-Ahi Hk- Bektaşilik konularında yayımlanan eserlerin büyük bölümünü gördüm ve incele¬dim. Avrupa’daki çalışmalarım sırasında gördüm ki, bilerek veya bilmeyerek Türkiye’deki çalışmaların hiç birinde yer almayan yığınla eski kaynak var Batı kütüphanelerinde. Yüzlerce yıllık seyahatnamelerdeki değinmeleri biryana bıra¬kıp, 1810 yılından başlayarak konuyla doğrudan ilgili İngilizce, Fransızca, Al¬manca, İtalyanca, Rusça, Arapça, Farsça ve Kürtçe kaynaklarda yeralan yüzlerce belgeye ulaştım. Bu nedenle, dünden bugüne Türkçe yayınlarda hemen hiç birine yer veril¬meyen gizli lıeterodoks halk dini kategorisindeki Kızılbaş, Alevi, Ahle Haq (Ali- İlalıi), Kakai ve Yezidi öğretilerine ilişkin bu belgelerin en azından bir bölümü¬nü, konuyla ilgili literatüre sokmayı bir araştırmacı olarak görev bildim.