Yazara Gore Listeleme

Joyce, 1904'te Nora Barnacle adında bir genç kadınla tanışmıştı. (Nora Barnacle ile 1931'de, evliliğe karşı olmasına rağmen, kızının ısrarları üzerine evlendi.) Ulysses, Joyce'un kendi anlatımıyla Nora Barnacle'ı sevdiğini anladığı gün olan 16 Haziran 1904 günü Dublin'de geçer. (Romanın asıl kahramanı bir bakıma Dublin kentidir. Her yıl 16 Haziran günü Dublin'de düzenlenen "Bloomsday" yani Bloomgünü'nde, kitaptaki bölümlerde geçen yerlerin dolaşıldığı turlar düzenlenmektedir.) Konu, özünde son derece yalındır: Öğrenci Stephen Dedalus ile serbest çalışan Yahudi asıllı bir reklam toplayıcısı olan Leopold Bloom'un karşılaş(tırıl)maları. Ancak asıl anlatılan, bu iki kişinin bireysel kimliklerini aşan daha büyük bir gerçeğin parçası olduklarıdır: Stephen "sanatsal" doğanın, Bloom ise "bilimsel" doğanın temsilcileridir. Öte yandan, bu iki dışlanmış kişilik, hem Joyce hem de birbirleri için de özel bir öneme sahiptirler: Stephen, Joyce'un gençliğinin, Bloom ise olgunluğunun yansımalarıdır; Bloom, Stephen'ın, deyim yerindeyse, "manevi babası"dır vb. Ama kitabın edebiyat açısından asıl önemi, çatısının Homeros'un destanı Odysseia ile simgesel koşutluğundan ve Joyce'un kullandığı değişik teknik ve biçemlerden, özellikle de 18. ve son bölümde Bloom'un karısı Molly'nin düşüncelerinin yansıtıldığı "bilinç akışı"ndan gelir.

Sürgünler izlenmesi kolay, Joyce'un tüm özelliklerini yansıtan, onun sanatçı ve düşünür yanlarını oluşturmuş tüm ögeleri ortaya koyan oyunudur. Özellikle Katolik Hristiyan düşüncesinin belirlediği, evrensel olan ve bilinç dışında gelişmiş/geliştirilmiş, yaşamın neredeyse varlık nedeniymiş gibi algılanan bir suçluluk ve kuşkuculuk üstüne oturan yapıt Joyce'un özyaşam öyküsünden de izler taşır. Richard ve Robert gençlik arkadaşıdırlar. İkisi de Bertha'ya ilgi duyarlar. Dışadönük ve atak Robert'in tüm çabalarına karşın Bertha içedönük, kuşkucu ve hep acı çeken, kendisini her şeyden sorumlu gören Richard'ı seçmiştir. Araya giren ayrılıklar, hem tarafların birbirini aldatmasını hem de bunların yıkıcı acılarını getirmiştir. Herkes bir iç sorgulamasından geçmektedir. Uzun bir ayrılıktan sonra nihayet dönülen sılada Robert yeniden Bertha'ya açılır. İşin ilginç yanı Bertha'nın olup biteni o an kocasına iletmesi ve her şeyin Richard'ın bilgisi içinde, hatta onun kışkırtıcılığıyla sürüp gitmesidir. Robert Bertha'ya nihai önerisini yapınca Richard bütün kapıları açık bırakarak kendisini bile isteye o kahredici kuşkunun ve acının kucağına atar; ama oyun ilginç bir sonla düğümlenir. Bizde hemen hiç tanınmayan Akinalı Thomas'ın düşüncelerinin ve İbsen Tiyatrosu'nun etkisi altındayken yazdığı bu oyunda Joyce evrensel bir insan dramını hiç kuşkusuz yanan bir koru avuçlarında tutarcasına acı çekerek yakalamıştır. Önemli olan okudukça Joyce'un kurduğu oyun dünyasının yaşamın kendisiyle, oyun tiplerine dönüşmesi ve aynı içsel hesaplaşmaları yaşamasıdır. Bu da Joyce'un başarısıdır.

Joyce'un, Sanatçının Bir Genç Adam olarak Potresi ile Ulysses arasında kaleme aldığı Sürgünler, sanatçının yazarlık serüveninde kilit noktası kabul edilmektedir. Yeats'in Abbey Tiyatrosu'nda sahnelenmesine karşı çıktığı bu oyun, gerçek anlamıyla ancak 1970 yılında Harold Pinter tarafından Mermaid Tiyatrosu'nda sahneye konup hakettiği başarıyı kazanmıştır. Sürgünler, genelde, Joycekolik olmayan okurların dikkatinden kaçmış, romanlarının koyu gölgesi altında kalmıştır. Dokuz yıllık gönüllü sürgünden sonra İrlanda'ya, Dublin'e, geri dönen ünlü bir yazarı anlatan oyun, Joyce'un kişisel dramından otobiyografik öğeler taşımaktadır. Joyce'un kitabın sonuna eklenen, oyuna ilişkin müsveddeleri karakterlere bakışımıza geniş bir perspektif kazandırmaktadır. Sürgünler, yazarın romanlarını ve kişisel dramını açımlayıcı yanıyla kendine özgü bir yere sahiptir. Üç Perdelik Oyun

Çağdaş edebiyatın en önemli yazarlarından Joyce, bu ilk önemli eserinde İrlanda’nın ruhsal tarihinden kapsamlı bir kesit verir. Bunu yaparken sevgili kenti Dublin’e çocukluk, gençlik, olgunluk ve toplumsal hayat düzeylerinde bakmış, kentinin ruhsal yoksulluğunu sergilemede ilginç bir yazı kuramı oluşturmuştur.