Yazara Gore Listeleme

Aile içi miras hesaplarıyla oğlu ile yeğeninin izdivacını planlayan Binbaşı, kız kardeşinden beklenmedik bir haber alır: Yeğeninin gönlü dayısındadır. Gerçekten öyle midir yoksa bu bir hüsnükuruntudan mı ibarettir? Ya aradaki bu denksizlik? Kozmetik kurtarır mı yoksa şiir midir tesellisi? Goethe’den komik ve hüzünlü bir aşk-yaş muhasebesi.

Ana konusu ve ana problematiği bakımından Goethe'nin bu romanı, 19. yüzyıl Avrupa edebiyatlarında Madam Bovary, Anna Karanina gibi başka örnekleri de bulunan evlilik romanları sınıflandırmasına girer. Ama asıl önemli olan, Goethe'nin kurmacayı gerçekleştirdiği kurgu ve bunda kendini gösteren anlatım tutumudur. Eserin ana figürleri Eduard-Charlotte çifti ile onların arasına katılan ve evliliklerini tehlikeye sokan Ottilie ve Yüzbaşı figürleridir. "Ruh Akrabalıkları" romanının yapı özelliği, Goethe'nin burada anlatı çizgisini alışılmış tekdüze olay aktarımı biçiminde sürdürmeyip yine ana konuyla herhangi bir biçimde ilişkilendirdiği öykü, özdeyişler v.b. edebiyat türlerini Ottilie'nin günceleri, komşu çocuklarının öyküsü gibi kurgu içinde değerlendirmiş olmasıdır.

Ötüken, okuyuculara dünya edebiyatının en güzîde eserlerinden Doğu Batı Divanı'nı takdim ediyor. Büyük Alman mütefekkir ve şairi Goethe'nin en olgun tefekkür meyvelerinden sayılan Doğu Batı Divanı, Faust ile birlikte, birbirini tamamlayan iki kemâl zirvesinden biri olarak kabul ediliyor. Faust'un cihanşümûl şöhretine, hakkında yapılmış çok sayıda araştırmaya ve yayına mukabil Doğu Batı Divanı, maalesef Türk aydınlarının dikkatinden uzak kalmış, üzerinde lâyıkıyla düşünülmemiştir. Hâlbuki Doğu Batı Divanı'nı çok ilginç bir Şark geleneğine dayanıyor: Goethe bu büyük eserini, Hafız, Şeyh Sadi, Nizâmî ve Mevlâna gibi klasik İslam şairleri başta olmak üzere, birçok Müslüman şair, devlet adamı ve nüktedanlarına nazire olarak kaleme almıştı. O, birçok klasik İslam şairi, devlet adamı, sanatkârı ve mütefekkirini klasik şark şiirinin diliyle değerlendirmiş, onları eserleri ve tefekkür tarzlarıyla Batıya tanıtmaya çalışmıştır; bu açıdan Doğu Batı Divanı, sadece doğuyu ve batıyı değil, Klasik İslam tefekkür ve kültürünü anlayabilmemiz için rehber bir eserdir. Eseri Türkçeye kazandıran Senail Özkan, kitabın girişindeki geniş ve dikkate değer tanıtma yazısıyla Goethe'nin din anlayışını, dünya görüşünü, felsefesini, tefekkürünü, Doğu'ya ve İslam'a bakışını, özellikle de klasik İslam düşüncesi, şiiri ve kültürüyle alakasını Türk okuyucusuna takdim etmektedir; bu mukaddimede Doğu Batı Divanı'ndaki şiirlerin hangi ilhamla, hangi kaynaklardan beslenerek kaleme alındığı da araştırılmış, Goethe'nin tercih ettiği mecaz ve şifrelerin anlam ve yorumları ana kaynaklara müracaatla mukayeseli tarzda izah edilmiştir. İki yüz yılı aşkın bir süredir, şaşırtıcı bir şekilde Türk kültür dünyasının dikkatlerinden uzak kalan Doğu Batı Divanı'nın hak ettiği alakayı göreceğine inanıyor, bu mühim eseri Türk irfânına armağan etmekle gurur duyuyoruz.

Goethe'nin dünya çapındaki klasikleşmiş eseri "Faust" un kahramanı Doktor Faust (Faustus) bir hayal ürünü değildir. Kayıtlara göre Johann Faustus 1480'li yıllarda Almanya'da Knittlingen'de doğmuştur ve 1540 yılına doğru da Staufen-Brisgau'da ölmüştür. Faust'un hikayesi şöyle rivayet edilir: Faust, şeytanla arasında bir anlaşma imzalamıştır. Anlaşmaya göre, Şeytan, Faust'a yaşadığı sürece bilgi, zenginlik, gençlik ve büyü yapma gücü verecektir. Buna karşın, Faust da öldüğü zaman, ruhunu Şeytana teslim edecektir. Faust'un Almanya'nın taşrasını dolaşırken yanından ayırmadığı köpeğinde şeytan olduğuna yaygın olarak inanılmaktadır. Doktor Faust bir gece Würtemberg'te bir handa ölü bulunmuş. Yüzündeki izler dehşet verici bir biçimde öldüğünü gösteriyormuş; bu nedenle halk arasında onu şeytanın öldürdüğü yargısı yerleşmiş ve halk onun ruhunu şeytana sattığına ve gerçek bir büyücü olduğuna kuvvetle inanmıştır. Faust'un hikayesi başta Almanya olmak üzere çeşitli ülkelerde bir çok yazar tarafından ele alınmıştır. Ancak Faust efsanesini bütün genişliği ile ele alan ve onu zenginleştiren Goethe'dir. Bu eseriyle tam 62 yıl uğraşmıştır Goethe! Yaşamının sonuna dek Faust üzerinde çalışarak yaşar ve onu tamamladıktan kısa bir süre sonra da ölür.