Yazara Gore Listeleme

Fotoğraf edebiyatının iki başyapıtından biri sayılan Camera Lucida, aynı zamanda Roland Barthes'in en bireysel ve kurgusal yapıtı. Camera Lucida'da fotoğrafın ne olduğu sorusuna yanıt ararken, fotoğraf ile ölüm -belkide yaklaşmakta olan kendi ölümü- arasındaki ilişkiyi de ortaya çıkarmıştır. Barthes kitap tamamlandıktan kısa bir süre sonra ölmüştür. Fotoğraf üzerine yazma tutkumun açığa çıkardığı bu karmaşa ve ikilem, aslında sürekli olarak çektiğim bir sıkıntıyla ilgiliydi: biri anlatımcı, diğeri eleştirel iki dil arasında savrulan bir özne olmanın sıkıntısı.

Bu kitap Roland Barthes'ın yazma arzusu ve dünyayı anlamlandırma açısından birbirini bütünleyen iki metnini içeriyor: Eiffel Kulesi, bakışını bir kentin simgesine çeviren ve bu simgenin ürettiği anlamları yaratıcı bir yazı sürecinde dile getiren benzersiz bir deneme ustasının, taklit edilmesi olanaksız bir "gösterge avcısı"nın ürünü olarak ele alınmalı. Açılış Dersi ise Roland Barthes'ın, Fransa'nın en önemli özgür araştırma ve öğretim kurumu olan Collège de France'ta verdiği ilk dersin metnini içeriyor. Barthes bu metninde kendi göstergebilimsel anlayışı ile yazarlık anlayışını kaynaştırırken, her türlü iktidardan, özellikle de dilin ve söylemin iktidarından uzak durmaya çalışan bir düşünsel davranış içine giriyor. Eiffel Kulesi ile Açılış Dersi'ni birlikte okuyanlar, yazma arzusuyla yola çıkan, "iktidara hiç yer vermeyen", "içinde biraz bilgi, biraz bilgelik ama en çok da tat barındıran" bir yazarın serüvenini yaşayacaklar. (Tanıtım Bülteninden)

Roland Barthes 1974’te Çin’e gitmişti. Yanında F. Wahl (felsefeci ve yayın editörü) ile Tel Quel dergisi topluluğundan Ph. Sollers, J. Kristeva, M. Pleynet vardı. Bu ülkeden bir metinle dönmeyi düşünen R. Barthes yolculuğun ilk anından başlayarak not tutmaya koyulmuş, yolculuğun bitimine kadar da sürdürmüştü bu çabasını. Peki bu notlarda neler var? Bir yanda propaganda konuşmalarının ardındaki Mao’nun Çin’i var; yazarın keskin bakışla yakaladığı birer tablo izlenimi uyandıran ve tek tek sözcüklerden oluşmuş anlık görüntüler var; yabancılık çekmediği kimi görüntülerin kendi ülkesindekilerden farksız olduğu bir Çin var. Öte yanda gördükleriyle, dinledikleriyle, yaşadıklarıyla, kişisel hazlarıyla, anlık küçük mutluluklarıyla bir Barthes var. Olaylara, durumlara çözümleyici bir bakış açısıyla yaklaşan Roland Barthes kişilere, şeylere fenomenolojik bir dikkat ile bakıyor; esinleyici, anımsatıcı, çağrıştırıcı notlarda onun o eleştirel, o kendine özgü ironik tutumu hep hissediliyor. Gözlemlerini aktarırken dikkatini ince ayrıntılara, yemeklere, görünümlere, giysilere, Çinli delikanlıların erotizmine yöneltiyor...