Eserlere Göre Listeleme

Amin Maalouf, Osmanlı İmparatorluğu'nu, etnik çatışma ve çözülmeyi, Avrupa'yla Doğu'nun, dillerin ve dinlerin tanışma noktası Doğu Limanları'nı anlatıyor. İnce dokunmuş bir tarih örtüsüne işlenmiş kentler ve yaşamlar var bu satırlarda.

Ötüken, okuyuculara dünya edebiyatının en güzîde eserlerinden Doğu Batı Divanı'nı takdim ediyor. Büyük Alman mütefekkir ve şairi Goethe'nin en olgun tefekkür meyvelerinden sayılan Doğu Batı Divanı, Faust ile birlikte, birbirini tamamlayan iki kemâl zirvesinden biri olarak kabul ediliyor. Faust'un cihanşümûl şöhretine, hakkında yapılmış çok sayıda araştırmaya ve yayına mukabil Doğu Batı Divanı, maalesef Türk aydınlarının dikkatinden uzak kalmış, üzerinde lâyıkıyla düşünülmemiştir. Hâlbuki Doğu Batı Divanı'nı çok ilginç bir Şark geleneğine dayanıyor: Goethe bu büyük eserini, Hafız, Şeyh Sadi, Nizâmî ve Mevlâna gibi klasik İslam şairleri başta olmak üzere, birçok Müslüman şair, devlet adamı ve nüktedanlarına nazire olarak kaleme almıştı. O, birçok klasik İslam şairi, devlet adamı, sanatkârı ve mütefekkirini klasik şark şiirinin diliyle değerlendirmiş, onları eserleri ve tefekkür tarzlarıyla Batıya tanıtmaya çalışmıştır; bu açıdan Doğu Batı Divanı, sadece doğuyu ve batıyı değil, Klasik İslam tefekkür ve kültürünü anlayabilmemiz için rehber bir eserdir. Eseri Türkçeye kazandıran Senail Özkan, kitabın girişindeki geniş ve dikkate değer tanıtma yazısıyla Goethe'nin din anlayışını, dünya görüşünü, felsefesini, tefekkürünü, Doğu'ya ve İslam'a bakışını, özellikle de klasik İslam düşüncesi, şiiri ve kültürüyle alakasını Türk okuyucusuna takdim etmektedir; bu mukaddimede Doğu Batı Divanı'ndaki şiirlerin hangi ilhamla, hangi kaynaklardan beslenerek kaleme alındığı da araştırılmış, Goethe'nin tercih ettiği mecaz ve şifrelerin anlam ve yorumları ana kaynaklara müracaatla mukayeseli tarzda izah edilmiştir. İki yüz yılı aşkın bir süredir, şaşırtıcı bir şekilde Türk kültür dünyasının dikkatlerinden uzak kalan Doğu Batı Divanı'nın hak ettiği alakayı göreceğine inanıyor, bu mühim eseri Türk irfânına armağan etmekle gurur duyuyoruz.

“O sizin gibi giyinir, sizin gibi konuşur. Sizin gün­lük hayatınızın içindedir. Yalnız kendi milletine ihanet eder. Milletinin düşmanları ile birleşerek milletine karşı çalışır. Sonra Manas destanında bu tip insanlara GÖZ­KAMAN denildiğini gördüm. Gözkaman’la Mankurt’u ka­rıştırmamak gerekiyor. Gözkaman her şeyi bilerek yapan bir hain. Mankurt ise aklını kaybetmiş ne yaptığını bilme­yen bir şaşkın, bir zavallı.” Hayatını Türk Dünyası ülkelerinin birbirlerini daha yakından tanımalarına adayan Özer Ravanoğlu, gerek yurt içinde gerek yurt dışında, yaşadığı pek çok olaydan bazen ilham alarak hikâyeleştirdiği, bazen de doğrudan bu yaşadıklarını aktardığı yirmi üç hikâyesini Doğudan-Batıdan Hikâyeler başlığıyla sunuyoruz. Anadolu’dan Kafkasya’ya, oradan Türkistan’ın dört bir ucuna dağılan kahramanların ve olayların duru ve akıcı bir Türkçe ile anlatıldığı bu hikâyeler, kimi zaman bizleri Türk Dünyası’nda yaşanan trajik olaylardan haberdar ederken, kimi zaman da gündelik hayatın hengamesinde dikkatlerimizden kaçan ibret dolu olaylara gözümüzü ve kalbimizi açıyor.

Tarihin M.Ö. 800 ile M.S. 200 yılları arasındaki kesitinde dünyanın önemli coğrafyalarında, tüm insanlığı etkisi altına alacak din ve düşünce akımlarının ortaya çıkmış olduğu görülür. Çin'de toplumsal düzeni ve insani ilişkileri önceleyen Konfüçyanizm ile tabiatla çatışmamayı ve sükuneti tavsiye eden Taoizm; Hindistan'da politeizmle şekillenen Hinduizm; dünyevi zenginlik ile münzevilik arasında bir orta yol doktrini savunan Budizm, hiçbir canlıya zarar vermemeyi tavsiye eden Cayinizm, Hinduizm-lslam karışımı Sihizm; Mezopotamya'nın en önemli astronomi ve astroloji merkezlerinden biri olan Babil ve Keldaniler; iyilik ve kötülüğün metafizik boyutta değil, ahlaki boyutta var olduğuna vurgu yapan Mecusilik genel hatlarıyla ele alınmaktadır. Ayrıca bu eserde İkinci Mabed Dönemi Yahudiliği, Helenistik Yahudilik, Ortaçağ lslam Dünyasında Yahudi Düşüncesi, Modern Yahudi Teolojisi, Osmanlı Devleti Dönemi Yahudileri, Yahudilerin İslam Bilim ve Kültür Dünyasına Katkıları, Yahudi Kutsal Kitabı Tora; Tarihte Süryaniler, Süryaniler ve Felsefe; Türk Evren Tasavvuru, Ural-Altay Düşüncesi, Orhon Yazıtları; İslam Öncesi Arap Düşüncesi; Mitoloji ve Çin Mitleri bölümleri yer almaktadır.