Eserlere Göre Listeleme

Gülme ve komik konusunda teorik yaklaşımlarda bulunan düşünür ve sanatçıların gülme ve komediyi, felsefi yaklaşımların, dışında ağırlıklı olarak tiyatro oyunları çerçevesinde ele aldıkları ve anlamlandırmaya çalıştıkları görülmektedir. Komediye, tiyatroya nispetle çok daha uygun ortam sunan film, gülmenin ve komikliğin tabiatının anlaşılması için çok çeşitli imkanlar sunmaktadır. Gülme teorilerinin zayıf yanlarının, hatta bazı kesinlik ifade eden yargılarının filmin zengin ifade imkankarı çerçevesinde yeniden sorgulanması ve zenginleştirilmesi gerekmektedir. Filmin sınır aşıcı özellikleri, özellikle tiyatrodaki dramın aksine mekan, zaman ve aksiyon birliği kurallarına uymak zorunda olmayışı, anlatımını dramla sınırlamayışı, sahne geçişlerinin ileriye ve geriye dönük olarak belirsiz oluşu, komedi ile izleyici arasındaki ilişkiye tiyatrodan çok farklı boyutlar katmakta, komiğin sınırlarını saydamlaştırarak zenginleştirdiği ölçüde tanımlanmasını daha da zorlaştırmaktadır. Zira dil tiyatroda karakteristik bir önem arz etmesine karşın, filmde tabiileşmekte ve arka plana itilmektedir. Filmde, açığa çıkarılmak istenen öz, kendini dilden ziyade dolaysız bir bedensellikte ifade etmektedir. Ayrıca filmin izleyicisini sadece oyuncuların aksiyonlarına değil, keyfice dönüştürülebilen çevresine, çevresindeki nesnelere, kendi zaman ve mekan modülasyonunun içine çekmesi, komiğin sadece duygusal zeka ile değil, aynı zamanda eleştiri, öfke ve etikle ilişkisinde öngörülen tanımlamalarını da tartışmaya açabilecek imkanlar sunmaktadır.

Yaşamının hastalıklar ve yoksullukla başa çıkmaya çalıştığı zorlu yıllarında yazdığı bu felsefi metinde Baudelaire, mutluluk göstergesi olarak değerlendirilen gülme tepkisini bambaşka bir açıdan, insanın şeytani yanını açık eden bir gözlemcilikle ele alır. Bir gülme teorisi ya da bir komedi felsefesi olarak da tanımlayabileceğimiz denemede Baudelaire, çarpıcı ancak tanıdık bir örnekle gülmeyi masum bir kahkahadan şeytani bir kıkırtıya dönüştürür. Tökezleyip düşen bir adam sokakta bir grup insanı kahkahalara boğar. Bu kahkahalar insana dair ne söyler? Tanrı, hayvanlar ve bitkiler gülmezken, gülen tek varlık insanın gülümsemesinin ardında bin bir türlü duygu gizlidir; bunların doğasıysa her zaman bir gülücük kadar masum olmayabilir.

Mustafa Öztürk'ün ikinci çocuk kitabı olan Gülmez Köy'ün Çocukları bir umut hikayesi olarak kaleme alındı. Gülmeyi unutmuş bir köyün çocuklarının kendi "gülmez talihlerini" değiştirmek adına başlattıkları çalışmanın serüvenini anlatan kitap, Selin Saygılı'nın rengarenk çizimleri ile süslendi... Ve gülmeyi unutmaya başladığımız küresel köyümüzde talihimizi ancak çocukların değiştirebileceğini gösteren bir umut ışığı haline geldi. (Tanıtım Bülteninden)

Tanzimat Dönemi’nin en önemli yazarlarından Namık Kemal “Gülnihal”de hem bir aşk öyküsünü hem de memleketin içinde bulunduğu kötü durumu anlatır. İsmet ve Muhtar birbirine âşıktır. Birçok şey yaşamış, görmüş geçirmiş bir insan olan İsmet’in dadısı Gülnihal, bu iki gencin mutluluğu için yaşamaktadır. Ancak Sancak Beyi olan ve halka kötülük ve işkence eden Kaplan Paşa, amcasının oğlu olan Muhtar’ı kıskanmakta ve birbirini seven bu iki genci ayırmaya çalışmaktadır. 1873 yılında sürgündeyken yazdığı bu eserde Namık Kemal, o dönemdeki baskıyı anlatırken iktidar mücadelesinin, kıskançlığın insanı içine düşüreceği durumları da çok iyi anlatır.