Eserlere Göre Listeleme

1930'lu yıllardaki Büyük Ekonomik Buhran sırasında makineleşmenin de etkisi ile bozulan ekonomik ve toplumsal koşulları, artan işsizlik sorununu dile getiren bu film Charlie Chaplin'in ilk kez 1914 yılında yarattığı Küçük serseri (Şarlo) tiplemesine dayanan son filmdir. Chaplin, "Modern Zamanlar"'ı o dönem için rekor sayılabilecek bir sürede 10 ayda çekmiş ve kurgu öncesi 100 km uzunluğunda negatif film harcamıştır. Chaplin'in Komünizm propagandası yaptığı ileri sürüldüğü için film ABD'de gişede pek başarılı olamamıştır. 1,5 milyon dolar maliyetli film ancak 1 milyon dolar hasılat yapabilmiştir. Aynı nedenden ötürü film Almanya ve İtalya'da da yasaklanmış ancak diğer Avrupa ülkelerinde ise çok büyük başarı kazanmıştır. Film her ne kadar Almanya’da yasak olsa da, Charlie Chaplin’in çok büyük bir hayranı olan Hitler merakına yenilmiş ve özel bir sinemada filmi peş peşe iki kez izlemiştir. Charlie Chaplin, aynı gün doğduğu Hitler‘in filmden sonra ne düşündüğünü bilmek için her şeyini vereceğini söylediği bile konuşulmaktadır. Ayrıca SS Nazi Subayları’nın gittiği sinemada bir muhalif makinistin odasına girerek bu filmi Nazi Subaylarına izlettirmiştir. Sinirlenen subaylar eylemciye ateş etmiştir. Filmdeki karakterler ve simgeler değiştirilmiştir. Gamalı haç yerine iki tane çarpı ;Adolf Hitler yerine Adenoid Hynkel; İtalya faşizmin başladığı yer olduğu için Bacteria ve Almanya ise Tomania olarak değiştirilmiştir. Her ne kadar filmde bazı ses ve müzik efektleri kullanılmış da olsa bu sessiz bir filmdir ve aynı zamanda Chaplin'in çevirdiği son sessiz filmdir. Film, ağıllarına doğru hızla ilerleyen bir koyun sürüsünün üstten görüntüsüyle başlıyor. Bu görüntünün akabinde, metro istasyonundan çalıştıkları fabrikaya doğru koşuşturan işçilerin görüntüsü beliyor ekranda. Bu iki görüntünün ortak özelliği sürüklenen koyunlarla ne yaptığının farkında olmayan işçilerin bilinçsizliğidir. Saatin altı olmasıyla birlikte işbaşı yaparak görev yerlerine gelen işçiler, diğer bir yanda ise gazetenin bulmaca ve karikatürleriyle zaman harcayan “Büyük Birader” (Big Brother) genel müdür karşımız çıkıyor . Genel müdür önündeki televizyonu açıyor ve kanalları tek dolaşarak fabrikanın her bölümünü kontrol ediyor. Çok geçmeden de uyarılarına başlıyor: “Bölüm-5 hızlan!” Hiç şüphesiz işçiler arasında en çok uyarılan, modern çağın demir çarkları arasında kaybolan asi ruhlu Charlie Chaplin oluyor. Çünkü var olan düzeni, iş akışını bozan, beceriksiz biri. İşçiler, bantlardan akan ve aslında hiçbir işçinin tam olarak ne yaptığını bilmediği garip bir üretim şeklinde çalışmaktadır. Büyük makineler arasında kaybolan işçiler , üretim sürecinin devamı için , makinelerin birer parçası haline dönüşmüştür. Çünkü uzmanlaşma söz konusudur ve aslında hiç kimse tam olarak ne yaptığını, neyi ürettiğini de bilmemektedir. Büyük dev çarkların arasında sıkışan Chaplin çarkın bir parçası konumuna düşmüş görünür. Chaplin’in dişliler ve çarklar tarafından yutularak bunlar arasındaki yolculuğunun fotoğrafı pek çoğumuzun hafızasına kazınmıştır.

Modernizm özellikle Türkiye'de, edebiyat alanında nasıl ortaya çıktı, romanda, öyküde, şiirde yansıması nasıl oldu, nasıl bir yol izledi? Postmodernizm nasıl algılandı? Edebiyatımıza postmodernizm nasıl girdi? Postmodern yapıtlar okurla bağ kurabildi mi? Değerli eleştirmen Semih Gümüş bu kita-bında, özellikle bu soruları aydınlatmaya çalışan yeni denemelerini bir araya getiriyor. Modernizm ve Postmodernizm, yalnızca edebiyatımızın değil, ülkemizin de yüz yıllık serüvenine ışık tutuyor. Çünkü edebiyatı anlamak, çevremizde olup bitenlere açık bir zihinle bakmak anlamına geliyor. Okuduğumuz romanlar yaşamımızı nasıl etkiliyor ve dilimize nasıl bir katkı sağlıyor? Özellikle genç okurların çağdaş edebiyata nasıl yaklaşabilecekleri konusunda bir kılavuz, Modernizm ve Postmodernizm.

Erik Jan Zürcher'in 1800'lerden bu yana Türkiye tarihini özgün bir modernleşme süreci olarak ele alan bu kitabı, Avrupa ve ABD'nin belli başlı üniversitelerinde ders kitabı olarak okutuluyor. Daha önce Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş dönemiyle ilgili parlak araştırmalarıyla dikkati çeken Amsterdam ve Nijmegen Üniversiteleri öğretim üyesi, Uluslararası Sosyal Tarih Estitüsü Türkiye Bölümü Başkanı Dr. Zürcher, Türk modernleşme sorunsalının bütün boyutların bir ders kitabından beklenemeyecek bir vukufla, derinlikli teşhislerle ve sade bir anlatımla ele alıyor. Hala yatışmayan bir ideolojik-politik atışmanın alanı olan ve özellikle resmi ideolojinin tabularıyla örülü tarihimizin bu dönemini, yetkin bir tarihçinin titiz bir dikkatle sunduğu olgular zemininde okuma imkanı bulan Türkiyeli okur, bu kitapta birçok konuda yeni bilgilerin yanı sıra tutarlı ve yeni bir yaklaşımla tanışmış olacak. ...Şu anda dahi iyisi yayımlanmamış olan eser, oldukça kapsamlı ve derinlikli, dolambaçsız anlatımıyla, siyasi olaylara olduğu kadar toplumsal ve ekonomik tarihe ve düşünce akımlarınna eğiliyor. William Hale Londra Üniversitesi Şarkiyat Okulu Mükemmel yazımıyla dikkati çeken bu güzel çalışma, Türkiye araştırmaları alanında benzersiz bir perspektif sunuyor. Dönemi ele alışı hayli canlı tartışmalara yol açacak olan bu kitap, Türkiye tarih yazımına uzun zamandan beri egemen olan eğilimlerin ciddi biçimde düzeltilmesi ihtiyacını da ortaya koyuyor. Donald Quataert New York State University, Binghamton Tanıtım Yazısı'ndan