Yirminci yüzyılın başı, Osmanlı İmparatorluğunun etnik haritasının çizildiği, tebaanın etnik kökenlerine göre hesaplandığı, yerleşim alanlarının nasıl yeniden biçimlendirileceğinin sorgulandığı bir dönemeçtir. İttihat ve Terakki, Osmanlı Devletinin dinsel cemaatlere yönelik olarak kullandığı takibat metotlarını geliştirip modernleştirerek etnik kimlik temelli araştırmalar haline getirdi. Bir yanda etnik köken araştırmalarındaki bilimsel sıfatının cazibesi ve etkileme kudreti, diğer yanda milliyetçi politikaların harita, etnografya ve topografya üzerinde sınandığı mühendislik faaliyeti, 1913-1918 arasında imparatorluk nüfusunun bileşimini topyekûn değiştirdi. Fuat Dündar, İttihat ve Terakkinin raporlar, kitaplar, araştırma heyetleri ve dergilerle biçimlendirdiği; nüfus kompozisyonuna dair gizli ve açık verilere dayanarak uygulamaya koyduğu ve en uzak bölgelerde en ince ayrıntısına kadar telgraflarla izlediği iskân politikalarını inceliyor. Rum, Bulgar, Ermeni, Kürt, Yahudi, Nasturi ve Süryanilere yönelik yer değiştirme, mübadele, tehcir, yeniden iskân etme siyasetinin hangi amaçlara dayandığını, bu amaçların nasıl biçimlendiğini ve kimler tarafından uygulandığını araştırıyor. Belge, harita, nüfus verileri, telgraflar ve şifreli emirlerle sürecin nasıl idare edildiğini çarpıcı bir biçimde ortaya koyuyor. Bu araştırma ile Anadolunun Türkleştirilmesi ve İslâmlaştırılmasının, coğrafyanın güvenilir unsurlarla tahkim edilmesinin, İttihat ve Terakkinin milliyetçilik projesinin önemli bir ayağı olduğu anlatılırken, Osmanlıdan Cumhuriyete devreden etnografik mirasın ve bakış açısının ne olduğu da çarpıcı bir biçimde ortaya konuyor.
GETEM
Boğaziçi Üniversitesi
Kuzey Kampüs Kuzey Park Binası
Kat:1 Oda No:114
34342 Bebek / İstanbul
Telefonlarımız :
+90 212 359 76 59
+90 212 359 75 38
Whatsapp Hattı (Sadece mesaj): +90 539 308 95 77
e-posta: getem@bogazici.edu.tr