Eserlere Göre Listeleme

Doğu'daki son Cenevizlilerden, antika tüccarı Baldassare Embriaco, 1665 yılı sonlarında, soyunun yüzyıllardır yaşadığı Lübnan'dan yollara düşer. Ertesi yıl, İncil'e göre "Canavar'ın Yılı"dır. Kimilerine göre düpedüz Mahşer: Kan, ateş, yıkım ve her şeyin sonu... Zamanın sonu! Dünyayı ve Baldassare'yi kurtarabilecek tek şeyse, Yüzüncü Ad'dır.

Doğu'daki son Cenevizlilerden, antika tüccarı Baldassare Embriaco, 1665 yılı sonlarında, soyunun yüzyıllardır yaşadığı Lübnan'dan yola düşer. Ertesi yıl, İncil'e göre " Canavar Yılı " dır. Ertesi yıl, İncil'e göre düpedüz Mahşer: Kan, ateş, yıkım ve herşeyin sonu!... Zamanın sonu! Dünyayı ve Baldassare'yi kurtarabilecek tek şeyse, Yüzüncü Ad'dır. Kimselerin görmediği bir yazma kitap ve bu kitapta açıklandığı söylenen bir ad: Allah'ın, Kuran'da anılan doksan dokuz adının, sıradan ölümlülere bildirilmemiş olan yüzüncüsü... Tanrı'nın gizli ve yüce adı...

"Gözüm!" Bir keresinde babaannen böyle diyerek okşamıştı seni, halk dilinden türeyen bu epeski sevgi sözcüğüyle. Kendi görüp göremeyeceği her şeyi bir tek sen göresin diye mi üçüncü gözü kıldı seni? Kendinden verdiği bu göz, bakışın, algının, ışığın ve tanıklığın çok ötesinde gizil bir mirassa eğer, ne zaman fotoğraf makineni bir dürbün gibi ona buna doğrultup yakın-uzak ayarı yapsan, bil ki bir mil batırıp içine akıtıyorsun onu. Devraldığın gözü imha ediyorsun. Çünkü daha bakarken değiştiriyorsun şeyleri. Çerçeveye aldığın nesne her neyse, onu dünyadan koparıp kendi betimine buluyor, hayat sabitlediğin anlardan ibaretmiş gibi, evrenin zamandan münezzeh sıfatını önce insan yüzlerinde göreceğin yerde kendi yapıtında deniyorsun. Hiç olmazsa bir kerecik "gözüm" diyerek sevsen beni, alnında bir yere koysan billur cismimi, bir sürü çerçeveler bulsak seninle, yağmalamadan muhafaza etsek şeyleri, itham ve iltifat etmeden sonsuzluğunu bulsak saliselerin; alelade ya da özel, kaba ya da zarif bütün nitelikleri düzlesek, baktığımız yerde göremediğimiz bir şey de olduğunu itiraf edip sussak birlikte, bu ağzı sıkılıkla hiç övünmesek, ne güzel olurdu. Yeter ki iste, sana feda olsun gözüm.

Maryanuş, on üç yaşında sevdiğiyle evlenip Bitlis'e yerleşmiştir; ancak eşi Rus-Ermeni Komitesine katılmak için tüm paraları ve mücevheratı alarak Maryanuş'u terk eder. Ardından Ruslar Bitlis'e saldırır, yağmalar. Türk, Kürt ve Ermeniler Rus mezaliminden kaçar, tabii ki Maryanuş da... İnsanlar ve çocuklar açlıkla birlikte öldürücü soğukta yol alırlar. Kimi donarak, kimi açlıktan kimi de eşkıya saldırısında ölür. Bazıları da çocuklarını, gözlerini bağlayarak köprü altında ölüme terk eder. Maryanuş da soğuk ve açlıktan ölmek üzereyken şefkatli bir el uzanır. Bu el Müslüman bir Türk'e aittir. Maryanuş'u her türlü tehlikeden koruyup kollayacaktır. Peki, Maryanuş Bitlis'e geri döndüğünde neler olacak? Aşk kalp kapısını tıklatmış mıdır? Türkiye'de ve Dünyadaki savaş ve siyasal yapı yaşamını nasıl etkileyecek? Müslüman olacak mı? Kimliği ne olacak? İstanbul'daki burjuva yaşamına geri dönecek midir? Yoksa yoksul ama âşık yaşamı mı tercih edecek? İmkânsız bir aşk, onurlu bir duruş, kaya gibi bir kadın, aydın bir din adamı, Rusların Bitlisi işgali, Sıdıka Avar ve köy enstitüleri için verilen mücadeleler, Atatürk'ün asaleti, Varlık Vergisi, 6-7 Eylül olayları, ikinci dünya savaşında Türkiye'nin durumu ve tarihimize damga vuran önemli olaylar. Aşk, narin bir çiçektir ama bahçede açtığı kadar; kayayı parçalayarak, karları delerek, duvarı ve kaldırımları yararak da açar.