Eserlere Göre Listeleme

Marco Polo'dan iki yüzyıl sonra Kuru Ağaç'tan, Rahip Jean'dan ya da Gog ve Magog'dan neredeyse hiç sözü edilmeyecektir, ama onun kitabında ilk kez ortaya çıkarılan Cipingu altınından ve Doğu'nun hazinelerinden hep bahsedilecektir. Dünya görüşünde, gerçek olarak algılanan olağanüstünün yerini olağanüstü olarak algılanan gerçek alacaktır ve bu dönüşümde Marco Polo'nun bir payı vardır. 15. yüzyılın büyük kaşifleri ve takipçileri bu olağanüstüyü gerçekleştirmek için yola çıkacakladır. Bunu gerçekleştirmek, yani maddileştirmek, talan edilecek zenginlikleri, köleleştirerel el emeğine dönüştürmek. Meçhule kıyametvari bakış, sömürgeler, protektoralar ve diğer nüfus bölgeleri halinde parçalara ayrılan olağanüstünün sınırlarıyla birlikte gerileyecektir. Kıyamet; Öteki'nin, meçhulün, inançsızın ortadan kaldırılması ya da köleleştirilmesi yoluyla erişilecek yeryüzü cennetinin ilanı, yarın için değildir, o, gündelik yaşamın içine yerleşecektir.

On beşinci yüzyılda, 19 yaşındaki genç sultan, bütün dünyanın kaderini değiştirmek üzereydi… Doğu Roma’nın merkezi Konstantinopol’den kaçırılan Alexander, yaşayabilmek için çocukluk aşkından ayrılmak zorunda kalır. Aşkına tekrar kavuşmaya söz veren Alexander, doğduğu topraklara hiç beklenmedik bir şekilde geri dönecektir. Aradığı adaleti başka topraklarda bulmuş ama ilk aşkını hiç unutmamış bir yeniçeri olarak… Aynı tarihlerde ve aynı coğrafyada, kaybettiği sevgili eşinin yasıyla birlikte elçiden çok seyyah olup çıkan İtalyan Alberti Balbi ise elyazması eserler kopyalayıp çoğaltan Müslüman bir kıza; Nilüfer’e vurulur. Alberti’nin, adeta eski aşkının ve yasının doğal bir uzantısına dönüşen bu imkânsız aşkı satır satır döktüğü gizli defteri, gittikçe tarihin en önemli tanıklıklarından birine dönüşecektir. Zira aynı dönemde, 19 yaşındaki bir sultan; genç Mehmet sadece Alexander ve Alberti’nin değil; bütün dünyanın kaderini değiştirecek bir olayı, İstanbul’un fethini gerçekleştirmek üzeredir… Amerika’da yaşayan genç akademisyen Beyazıt Akman’ın üniversite kütüphanelerindeki kaynaklarla birlikte yerli ve yabancı yüzü aşkın eseri inceleyerek beş yıllık bir araştırmanın ardından yazmaya başladığı İmparatorluk, göz kamaştırıcı bu epikle açılıyor. Manisa’dan başlayıp İtalya’ya kadar uzanan, Gütenberg’den Bellini’ye değin pek çok tarihi simayı bir araya getiren roman, Hıristiyan-Müslüman ilişkilerine ve Doğu-Batı ikilemine dair pek çok şeyi yerinden sarsacak. Şövalyelerle yeniçeriler arasındaki çarpışmalar, nakkaşlarla Venedikli ressamlar arasındaki diyaloglar ve kültürlerle yürekler arasındaki gelgitlerle bezeli bu uzun soluklu aşk ve savaş romanı; çok uzun zamandır eksikliği hissedilen renkli ve görkemli bir imparatorluk panaroması sunuyor. Alexander’ın aşkını, Alberti’nin hüznünü ve Mehmet’in azmini film izlercesine, bir solukta okuyacak, bir daha unutamayacaksınız. İmparatorluk, Dünyanın İlk Günü’yle başlıyor…

Cam kenarındaki sıramdan okulun bahçesini izliyordum. Dersi dinlediğim yoktu. Hangi hocanın geldiğini bile bilmiyordum sınıfa. Okul bahçesinin köşesindeki kömürlükteydi gözüm. Onun eski tahta kapısının arkasında bir torba, içinde de kemiklerim vardı. Biri oraya girer de bulur diye ödüm kopuyordu. Annemin bulmasını istemediğim için kemiklerimi yanımda getirmiştim. Onları vücudumdan niye çıkardığımı bilemez, telaşa kapılırdı görse. Babamın savaştan döneceği meçhulken bir de benimle uğraşmamalıydı. Perişan olurdu üzüntüden. Okulda sıramın altına koyar, yanımdan ayırmazdım bir yere gidecek olsam. Gelirken yolda Yusuf'la karşılaşmasaydım tabii… Dünyanın Kemikleri, güçlü dili, dünyaya başkaldıran üslubu ve soğukkanlı sesiyle edebiyat kamusuna sağlam bir adım atıyor. Selman Nuriler’in öyküleri okura bir rahatlama sunmak şöyle dursun onu huzursuz ederek dünyanın sadece kemiklerden ibaret boş bir varlık olduğunu hatırlatmaya çalışıyor.

“Basılan kitapların fikirlerini hiçbir zaman değiştirmemek gibi bir sıkıntıları var,” diyor Le Guin, Dünyanın Kıyısında Dans’ın önsözünde ve “feminizm, edebiyat, seyahat ve sosyal sorumluluk” başlıkları altında topladığı elli metninde modern edebiyattan menopoza, ütopya düşüncesinden rodeoya, aile planlamasından sansüre, J.R.R. Tolkien’den Italo Calvino’ya kadar çeşitli fikirlerini güçlü, kıvrak ve oyunbaz üslubuyla bir araya getiriyor. Kelimelerin kadim büyücüsü Le Guin 1976-1988 arasında yazdıklarıyla, onlarca sene sonra dahi günümüzü doğrudan etkilemeye devam ediyor…