Eserlere Göre Listeleme

Bakalım aşağıdaki harfleri parmaklarınızla dokunarak okuyabilecek misiniz? Günümüzde görmezler için basılan kitapların neredeyse tamamında Braille Alfabesi kullanılıyor. Bu kitapta, kendisi gibi görmeyenlerin de okuyup yazabilmesinin yolunu bulan Louis Braille'in öyküsünü okuyacaksınız.

Fransa'nın ücra kasabalarından birinde bir köle torunu olarak dünyaya gelen Pasteur: 40 yaşına geldiğinde, İmparator III. Napoleon'un en saygın dostları arasına girebilmişti. 60 yaşında Fransız Akademisi'ne seçilen bu olağanüstü insan; en büyük buluşlarını iki kez kalp rahatsızlığı ve iki kez de felç geçirdikten sonra yapabilecek kadar azimli bir yaradılıştaydı. 70. yaş kutlamaları yalnızca Fransa'da değil, fakat dünyanın bütün uygar ülkelerinde aynı coşkuyla yaşandı. Bir süre sonra o artık; toplantılara girişinde Fransız ulusal marşı Marseyyez çalınarak karşılanıyordu. Mesleğindeki ciddiyet ve çalışkanlığı ile olduğu kadar; iyi bir yurttaş, saygın bir bilim adamı, dürüst bir dost ve şefkatli bir aile reisi olarak da örnek oluşturan ender insanlardan biriydi.

Birinci Dünya Savaşı’nın bitmesinin ve Avrupa’da yeni bir düzenin kurulmasının üzerinden dört yıl geçmiştir… Yenilen devletlerin imzaladığı antlaşmalar yürürlüğe girmiş, sadece Sevrés’in dayatıldığı ülkenin kalbinden, Anadolu’dan yükselen Milli Mücadele, galip devletleri barış için yeniden masaya oturmaya mecbur bırakmıştır… Lozan, bu yeni barış sürecini Mudanya Mütarekesi’nden Lozan Antlaşması’nın imzalanmasına dek anlatan bir belgesel: İtilaf Devletleri’nin Türk temsilcilerine tepeden bakan tavrıyla açılan, emrivakilere boyun eğmeyen Türk heyetinin haklı tavrıyla kesintiye uğrayan, bir diplomasi dersi olarak da okunabilecek zorlu müzakerelere sahne olan çekişmeli bir konferans… Konferansa basın gözlemcisi olarak katılan Ali Naci Karacan, Lozan’ın, Dünya Savaşı ertesi kurulan yeni uluslararası düzenin çöküşünün ilk belirtileri arasında imzalanışının tanığıydı. Karacan, Lozan Barış Konferansı anılarını, belgeler ve başka tanıklıklarla pekiştirerek yeni kuşakların da okuması için 1943’te kaleme aldı. Gençler Lozan’la tanıştığında dünya ikinci kez dev bir savaşla yakılıp yıkılıyor; Lozan’da sadece savaşın değil barışın da zorlu bir süreç olduğunu gören İsmet İnönü de Türkiye’yi büyük savaşın dışında tutmaya çalışıyordu.

Lozan hakkında pek çok şey söylenmiştir. İsmet Paşa'nın ifadesiyle, Lozan Konferansı, "Büyük sınav" idi. "Milletimizin Avrupa ortasına davet olunduğu büyük bir imtihan"dı. Türkiye bu sınavı başarıyla vermiştir. Lozan Antlaşması, "Milli Mücadele'nin sonucunu belirlemiştir." Bu Antlaşma, "Harbi Umumi'den sonra gördüğümüz antlaşmalarla yakından veya uzaktan benzerliği olmayan bir antlaşma" idi. Öteki antlaşmalar, galip devletlerin mağluplara dayattığı, dikte ettiği antlaşmalardı. Lozan Antlaşması ise, eşit taraflar arasında çetin müzakerelerle hazırlanıp imzalanmış bir antlaşmaydı. "Tarih yazan tarih yapana sadık kalmalıdır" kuralına bağlılık, Bilâl N. Şimşir'in tüm çalışmaları gibi son eseri olan Lozan Günlüğü'nü de değerli kılıyor. 1922-1923 Lozan Konferansı ve Barış Sürecinin belgesel bir kronolojisi olan kitap, Yakın Türk Tarihinin bu büyük olayını gün gün belgeleyerek gözler önüne seriyor. İstanbul'daki İngiliz Yüksek Komiseri Rumbold, "Türkiye bir elinde Misak-ı Milli, diğer elinde kılıçla Lozan'a gidiyor" demişti; "Sevr Antlaşması ölmüştür, Müttefikler şimdi Misak-ı Milli ile boğuşmak durumundadırlar." Lord Curzon, Misak-ı Milli'nin "tam bir negatifi" olan bir muhtıra ile Lozan'a gidiyordu. Türkiye'nin Misak-ı Millisi ile İngiliz muhtırası Lozan'da kıyasıya çarpışacaktı. Görünen oydu ki, Lozan Konferansında İsmet Paşa'nın işi zor, hem de pek zor olacaktı. Karşısında, Misak-ı Milli ile boğuşmaya ahdetmiş üç büyük devletle onların müttefikleri, irili ufaklı tam yedi düvel vardı. İsmet Paşa Lozan'da "kelle koltukta" görev yapmıştır. Lozan'a varışının daha ikinci gününde, 14 Kasım günü Paşa defterine şu notu düşmüş: "Roma'dan Paris'e telefon. Ermeniler suikast için hazırlanmışlar..."