Fatih dönemi müverrihlerinden Enverî, 22 bâb şeklinde tanzim ettiği eseri Düsturnâme'nin 18. bâbını Aydınoğulları Beyliği’ne ve özellikle de bu beyliğin ikinci hükümdarı olan Gazi Umur Paşa'nın Adalar denizinde icra ettiği gaza faaliyetlerine ayırmıştır. Bu yönüyle söz konusu beyliğin tarihi için en önemli kaynakların başında gelmektedir. Biçimsel olarak destan niteliğine sahip olan Düsturnâme’de yer alan bilgilerin muasırı olan diğer kaynaklarla mukayeseli olarak incelenmesi sonucunda, eserin XIV. yüzyılda özellikle Adalar Denizi bölgesinde varlık gösteren milletlerin tarihi açısından bir hayli önemli olduğu ortaya konmuştur. Bu bağlamda Türk tarihi açısından Adalar Denizi’ne kıyı bölgelerin Türkleşmesi ve İslamlaşması süreci de Gazi Umur Paşa’nın şahsında destansı bir üslupla dile getirilmiştir.
Düsturnâme, Türk kültür hayatının siyasi, askeri, dini ve içtimai yönlerine dair zengin ve önemli bilgileri bünyesinde barındırmaktadır. Örneğin Türklerin İslam dinine girmelerinden birkaç yüzyıl sonra bile eski inançlarını İslam dinine ait kavramlar içerisinde yaşamaya ve yaşatmaya devam ettikleri görülmektedir. Yine Anadolu’nun batısının Türkleştirilmesi sürecinin de İslam dini inancında motive ve meşruiyet kaynağı olan gaza anlayışı çerçevesinde gerçekleştirildiği anlaşılmaktadır. Enverî’nin kaleme aldığı Düsturnâme sahip olduğu bu özellikleriyle Türk tarihi ve kültürü açısından orta zamanların en önemli kaynak eserlerinden birisi olarak karşımıza çıkmaktadır.
GETEM
Boğaziçi Üniversitesi
Kuzey Kampüs Kuzey Park Binası
Kat:1 Oda No:114
34342 Bebek / İstanbul
Telefonlarımız :
+90 212 359 76 59
+90 212 359 75 38
Whatsapp Hattı (Sadece mesaj): +90 539 308 95 77
e-posta: getem@bogazici.edu.tr