Eserlere Göre Listeleme

Norbert Elias'ın başyapıtı Uygarlık Süreci, insan-bilimleri literatürünün, onun ötesinde modern düşüncenin öncü ve kalıcı ürünlerinden birisidir. Bu eserdeki zengin analiz, toplumsal yapıların ve kişilik yapılarının uzun dönemli değişimlerine ışık tutmaya çalışarak, sosyolojinin, onunla beraber (sosyal) psikolojinin ufkunu genişletir. Elias'ın gayreti, toplumsal değişimin, -neredeyse metafizik nitelikli- otomatik evrim/ilerleme tasarımlarına sığmayan, sahiden karmaşık ve sahiden uzun erimli bir macera olduğunu anlatmaktır. Onu iyimser-idealist ve Batı-merkezci bulanlar dahil modernleşme süreciyle ilgili analizlere yeni bir bakış açısı -ve yeni bir malzeme- kazandırmıştır. Elias Uygarlık Süreci'nin ilk cildinde, "uyarlık" ve "kültür' kavramlarının sosyal anlamlarının tarihsel oluşumunu inceler. Sözkonusu sosyo-oluşumun önemli veçhelerinden biri, "uygarlık"-"kültür" karşıtlığı ve bu karşıtlığın aşılmasıdır. Ardından, 'insan davranışlarının özel bir değişim biçimi olarak uygarlığı" ele alır. Gündelik davranışların adab-ı muaşeretin, doğal ihtiyaçlarla ilgili tavırların, değer ölçülerinin değişimin bakar. "Duygu denetim modelleri ve standartları" ile, 'utanma ve sıkılma sınırları 'ndaki gelişmeyi gözler. Bu süreçte özellikle özdenetimin bir uygarlık ölçütü olarak nasıl önem kazandığını gösterir.

Server Tanilli, batı uygarlığı ve gelişimiyle başlamış. Sosyalist dünyanın Batı dünyasına etkisi, sosyalizme geçişteki süreç anlatılmış. Üçüncü dünya ülkelerinin tarihi gelişimdeki yeri ve son olarak Türkiye uygarlığının tarihsel olarak nasıl oluştuğunu anlatıyor. Kitabın ilk bölümlerinde kapitalist sistemin dünya üzerindeki etkisi anlatılıyor ve sosyalist devletlerin kurulması, iki kutuplu dünyanın anlatılmasından sonra, son bölümde üçüncü dünya kapsamında azgelişmişlik ve Türkiye anlatılarak kitap sona eriyor

Batının İslam dünyası üzerine bu yoğun saldırıları, iki uygarlığı günümüzde yeniden karşı karşıya getirdi. Görülecektir ki bu, Batı uygarlığının, bütün insanlığın büyük bir toplum olarak birleştirilmesini ve modern Batı tekniğini kullanabildiğimiz yerdeki, gökteki, denizdeki herşeyin denetimini isteyen büyük hırsının bir parçasıdır. Batının bugün İslam´a yaptığını İslam da sırasıyla, hala canlı olan Ortodoks Hristiyan, Hint, Uzakdoğu uygarlıklarına ve tropik Afrika´ da köşelerine çekilmiş ilkel toplumlara yapmakta... Onun için İslam ve Batının çağdaş karşılaşması, geçmişteki ilişkilerinden yalnızca daha canlı ve içten olmakla kamamış; Batılı adamın dünyayı "Batılılaştırma" eylemini açığa çıkaran bir olay olmuştur - iki dünya savaşını görmüş bir kuşağın tarihinde -, bu gerçekten en ilginç ve en önemli olaylardan biri sayılmalı. Bu yüzden İslam bir kez daha Batıyla karşılaşıyor. Ne var ki bu kez kozlar, Haçlı seferlerinin en kritik dönemlerindekinden daha çok aleyhinde; çünkü çağdaş Batı, ona karşı yalnızca silah yönünden değil aynı zamanda silah sanayiinin son derece bağlı olduğu ekonomik yaşam biçimi konusunda da ve hepsinin üstünde ruhsal kültürde - uygarlık denilen ve kendi kendine dışa dönük ürünleri yaratan ve besleyen o deruni güçte - de üstün.