Eserlere Göre Listeleme

Bütün Türk dünyasının parçalandığı, bölündüğü bir döneme denk geldik. Siz bu tarafta, biz Orta Asya’da, aramız uzaktı ve birbirimizden habersizdik. Bundan dolayı birbirimizle bağlantı kuramadık. Gittikçe uzaklaştık, uzaklaştıkça güçlerimiz azaldı. Bunun için de şimdi şükrediyorum, tarihin de adaleti varmış diye. Bu konularda konuşulacak, söylenecek bir sürü sorun ve düşünce var. Şimdi biz bir araya gelip ortak bir kültür ve ortak bir dünya oluşturmanın yollarını araştırmalıyız. Bunun için bütün zekâmızı harcamalıyız. Olmazsa bütün çabalar boşuna. Bunlar üzerinde düşünecek bir sürü araştırmacı ve aydın insan burada bulunmaktadır. Birleşelim, birbirimizle yakınlık kuralım ve kültürümüzün başını birleştirelim. Bu çalışmalarla bütün Türk halklarının kültürünü dünyaya bir zenginlik olarak aktarmaya çalışalım. Cengiz AYTMATOV… Abdıldacan Akmataliyev, Türkistan coğrafyasının hafızası ve hazinesi olan Cengiz Aytmatov’u temel uğraş alanı hâline getirmiş bir edebiyat adamıdır. Eserlerine dönük tahlillerin dışında bizzat Aytmatov’un konu edindiği bu eser, edebiyat tarihi açısından da oldukça kıymetlidir. Abdıldacan Akmataliyev’in günlük türünde kaleme aldığı ‘Cengiz Aytmatov’un Günlüklerinden’ adlı bu eserde de hem Kırgız hikâyesine dair unsurları hem de Türk ve dünya edebiyatının önemli ismi Kırgız yazar Cengiz Aytmatov’un sanatına ve hayatına dair gerçek detayları görmek mümkündür.

Dünya tarihinde pek az insan kendi milletinin dışında bütün dünya milletlerinin tarihini geri dönülmez biçimde etkilemiştir: Büyük İskender, Attila ve tabiî ki Cengiz Han. İngiliz tarihçi MackInder'ın deyişiyle Tarihin Coğrafî Kalbi'nden bir fırtına bulutu gibi sökün edip, bütün Avro-Asya kara kütlesini toza dumana bulayan insan: Cengiz Han. Asya'nın en doğusundan Avrupa'nın ortalarına kadar geçtiği her yere mührünü vuran; dağınık kabileler topluluğundan dünya fethine girişecek bir millet yaratan insan: Cengiz Han. Dostuna asla ihanet etmeyen ve düşmanını asla cezasız bırakmayan; yasalarıyla sadece komuta ettiği ordulara değil, bütün bir tarihe nizam veren insan: Cengiz Han. René Grousset'nin bu enfes çalışmasını İzzet Tanju'nun nesif Türkçesiyle sunuyoruz. Tarihte bir eşi daha olmayan bu cihan fatihinin yalnızca askerî başarılarını değil, coşkusunu, sevincini, öfkesini ve aşkını da bu kitapta bulacaksınız.

Cengiz Han, tarihteki ölümsüz isimlerden biridir; felaket, kahraman, askeri deha ve yarı-tanrı olarak anımsanır. Müslümanlara, Ruslara ve batılılara göre Cengiz; milyonların katili, acımasız bir zalimdir. Anavatanı olan Moğolistan’da, ulusun saygıdeğer babası; Çin’de ise hanedanın kurucusu olarak onurlandırılır. İç Moğolistan’daki mozolesinde, Moğollar Cengiz’in ruhu için dua ederler. Dünyanın en merhametsiz işgalcisi, Moğolistan’da barışın ve uzlaşmanın temsilcisidir. Cengiz gençlik yıllarında, uzak dağ eteklerinde düşmanlarından saklanan bir kaçak olarak yaşıyordu. Ancak aynı kişi, dünya üzerindeki en büyük imparatorluğu kurarak, dünya tarihini değiştirdi. Elinizdeki kitap, Cengiz’in yükselişi ve fetihleriyle ilgili, dikkat çekici bir çalışmadır. John Man, Çin ve Moğolistan’daki birincil kaynaklardan yararlanarak, Cengiz’in yaşayan etkisini ortaya koymayı hedefliyor. Man, Cengiz’in hayatını kaybettiği sanılan gizli vadide araştırma yapan ilk yazar ve onun gömüldüğü dü- şünülen ‘kutsal dağ’a tırmanan birkaç batılıdan biridir.

Cengiz Han’a Küsen Bulut, aslında Cengiz Aytmatov'un Gün Olur Asra Bedel romanının içinde yer alması gereken ve onu tamamlayan uzunca bir bölümdür. Fakat, KGB'yi en çarpıcı örneklerle ağır bir şekilde suçlayan bu bölümün kitapta yer almasına izin verilmemiş ve yazar tarafından bu bölüm kitaptan çıkartılmıştır. Bugün heykelleri yıkılmakta olan Dzerjinski'nin kurduğu KGB için iktidar, daha doğrusu bu örgüt, hiç söndürülmeden yanması gereken bir sobadır. Bu sobanın yakıtı yalnız insandır. Yaş, kuru ayrımı yapılmadan insanlar yakılacaktır ki soba sönmesin. Bu romanında Aytmatov, Gün Olur Asra Bedel’in kahramanlarından öğretmen Kuttubayev'in nasıl öldüğünü anlatıyor. Kuttubayev'i suçlayan askerî savcı (KGB) en önemli delil olarak onun, Cengiz Han'la ilgili bir efsaneyi kaleme almış olmasını gösteriyor. Bu efsane, Avrupa'yı fethe giden Cengiz Han'ın Sarı-Özek'ten geçerken, ordu kafilesinde yer alan iki sevgilinin trajik ve bir o kadar duygusal hikâyesidir. Kitapta, hem çok güzel bir aşk hikâyesi hem de mutlak güç karşısında bireyin yeri gibi evrensel bir konu işlenmektedir. Anlatan Aytmatov olunca, orada, masal ve efsane aracılığıyla geçmişimizi, günümüzü hatta geleceğimizi apaçık görebiliyoruz.