En Son Eklenenler

Paris Cité Üniversitesi UFR IHSS Psikanalitik Çalışmalar Bölümü’nde profesör. Fransa Psikanaliz Derneği (APF) üyesi psikanalist. Araştırmalarını çoğunlukla ergen psikolojisi üzerine yoğunlaştırmıştır. L’adolescent et la separation (PUF, 2010; Ergen ve Ayrılık, YKY, 2024) ve Jacques André ile birlikte kaleme aldığı Les territoires de la haine (PUF, 2014) gibi yapıtları bulunmaktadır. Ev, memleket, doğum yeri nedir? Oraya neden ve nasıl bağlanırız? Peki yerin ruhsal, yani psişik önemi; hayali ve simgesel olanla ilişkisi? Bir yerde ikamet etmek, bir yere kök salmak, hafıza mekânları, yok-yerler hayatın sınırlarını nasıl çizer? Ergenlerle yaptığı klinik çalışmalarla tanınan Isée Bernateau bu kez ergen-yer ilişkileri arasında mekik dokuyor. Yolu Georges Perec, Gus Van Sant, Marc Augé, Sigmund Freud, Martin Heidegger, Jacques Lacan gibi isimlerle kesişen Bernateau, ruhsallığın kıyısında, sözcüklerden Denize Nazır bir yer inşa ediyor. Ergenlik dönemi, yer ile kurulan ilişkide hakikat anlarından biridir, çünkü öznenin çeşitli demirleme noktalarının yeniden derinlemesine ele alındığı bir dönemdir. Bir çocuk ergenliğe ulaştığında, başta doğduğu yer olmak üzere çocukluğunun önemli yerlerinden ayrılmak ve uzaklaşmak durumunda kalır. Demir atılır ve alınır; sonsuza kadar yere sabitlenmez, hatta tam tersi. Ancak demir alındığında bile o demir atma noktaları, insan ruhsallığının vazgeçilmez koordinatları olmaya devam eder. “İnsan her zaman bir yerdedir. Yer de zaman gibi bireyin ne olmuş olduğunun izlerini verir ve kim olduğunun çizgilerini çizer. Yaşamın ergenlik gibi dönüşüm evrelerinde zamanda ve yerde, bu yapılandırıcı unsurlarda yeni ayarlar yapılır ve birey sonraki dönemin öncelemelerini hazırlar. Bu geçişler, yenidoğandan bebekliğe geçişte beşikten odaya; bebeklikten oyun çocukluğu olmaya geçişte odadan evin bütününe ve daha sonra parka, bahçeye, kimi zaman anaokuluna, okul çocukluğunda evden, bahçeden elbette okula ve sokağa, ergenlikle birlikte ise dışa çıkma zorunluluğu ile evin temsil ettiği her yerden onun dışındaki mekânlara, yani ergen yerlere doğru olacaktır. Denize Nazır’da Isée Bernateau ergenlerin yer/mekân/uzamla olan ilişkilerinin hemen tüm boyutlarını ele alan, psikanalitik klinikten edebiyata ve felsefeye uzanan çağrışımlarla çok önemli saptamalar içeren bir yazılar demeti sunuyor bize.”

Lanet Olsun Zaman Nehrine, Norveçli yazar Per Petterson’un yayımlanmış son romanı. Hayatta aradığını bulamamış veya bulduğunu kaybetmiş, dünya üzerindeki yerini sağlamlaştıramamış, hep tereddüt eden, hep bocalayan bir adamın, Arvid Jansen’in hikâyesini kendi anlatımından öğreniyoruz bu romanda. Arvid geçmişi parça parça hatırlarken, hayatı zihnimizde yavaş yavaş belirginleşiyor: ihtiyaç duyduğu sevgi ve ilgiden mahrum kaldığı çocukluğu; idealleri uğruna üniversiteyi bırakıp bir fabrikada işçi olarak çalıştığı ve aşkta hep aradığı sığınağı bulduğu gençliği; boşanmanın eşiğinde olduğu ve annesinin mide kanserine yakalandığını öğrendiği buhranlı yetişkinlik yılları. Arvid’in hikâyesi her şeyden önce, duyguların bastırıldığı ve ilişkilerin mesafeli olduğu bir ortamda içindeki yoğun duyguları ifade etmeye, mesafeleri aşmaya çalışan bir adamın yaşadığı hüsranın hikâyesi. Tıpkı yarattığı karakterler gibi, Peterson da açıkça söylediğinden çok daha fazlasını anlatıyor bu romanda. Boşluk, varlığıyla gösteriyor yokluğu. Yakın insan temasının varlığıyla yokluğu arasındaki farkın büyüklüğünü bir kez daha görüyoruz tüm açıklığıyla. Yazar hakkında: 1952'de Oslo'da dünyaya gelen Petterson, 1987'de öykülerden oluşan ilk eseri Aske i munnen, sand i skoa'yı yazmadan önce kitapçılıkla uğraşıyordu. Daha sonra yazdığı Ekkoland (1989), Det er greit for meg (1992), Til Sibir (1996), I kjølvannet (2000) adlı eserleriyle Norveç'in en iyi romancıları arasına girdi.

İnsanın, özünü/hakîkatini/bâtınını/gaybını oluşturan Rûh’undan zâhire/şehâdete/görünene/bedenine çıkardığı her bilgi/idrâk/tecellî onun varlığını/dağını Tûr’a dönüştürmektedir. Varlığını Tûr’a dönüştüren ve kendi sinesinden hakîkati sıfata/kelâma dökerek duyuran bir insan artık Rûh’a inkılâp etmiştir. Böylece o, içindeki ezelî hakîkati/bilgiyi/vahyi çevresiyle paylaşan yürüyen/konuşan/yansıtan bir dağa/Tûr’a dönüşmüş olur. Varlığını Tûr’a dönüştürenler yani kendi içlerindeki ilâhî hakîkati/kelâmı/vahyi zâhire çıkaranlar ve bu ilmi dilleriyle/halleriyle yayanlar hem kendi kalplerini Beyt-i Ma’mûr konumuna getirirler ve hem de hizmetleriyle/gayretleriyle çevrelerindeki insanların kalplerini vahiyle/Kur’ân’la inşâ/îmar/ihya ederler. Rablerinin rahmetiyle varlıklarını Tûr’a dönüştürenler kendi zamanlarının en büyük nimetidirler. Onlar tüm insanlığa yürüyen, konuşan kelâm/öğüt kesilmişlerdir. Çıkar nalınlarını, özgür ol bağlarından, Kelâm’ı almak için, Tûr Dağı’nın sağından… İnsan böyle yücelir, bırakınca Asâ’yı, Varlığı Tûr’a döner, hissedince Beyzâ’yı… Hakîkat sinendedir, anlamadın mı daha? Âlem-i Kübrâ sensin, sözün indiği vahâ… Öyleyse bir gayret et, çare ara huzura, Çağın Hızır’ına sor, nasıl dönüşsem Tûr’a… Elinizdeki kitap; Tûr’un hakîkatini ve Tûr’a dönüşmek için nasıl bir yol/yöntem takip edilmesi gerektiğini bize anlatan Tûr sûresinin irfânî bir bakışla yorumudur.

2011 yazı. Adolf Hitler, Berlin’de terk edilmiş bir arazide uyanır. Savaşın bittiğini, en sadık silah arkadaşlarının yanında olmadıklarını fark eder, Eva da yoktur. İlginç bir şekilde barış hüküm sürmektedir; kimse Nazi selamı vermez; çok fazla yabancı insan vardır ve Angela Merkel adında tıknaz ve bodur bir kadın devleti yönetmektedir. VE ÇOK KIZGIN Harekete geçme zamanıdır. Führer geri dönmüştür ve ülkesini yeniden doğru yola sokması gerektiğini düşünür. Bunun için medyaya ihtiyacı vardır. Adolf, İkinci Dünya Savaşı’ndan 66 yıl sonra, bu kez televizyon dünyasından başlayarak yeni bir kariyere adım atar. YouTube yıldızı olur ve kendine ait bir TV programı yapar. Açıkça Hitler olduğunu söylemesine rağmen hiç kimse ona inanmaz. İnsanlar onun sıra dışı bir komedyen olduğunu düşünür, herkes onu konuşur ve onun peşine düşer. Aslına bakılırsa Hitler’in tekrar döndüğü dünya, müstehzi, arsız, başarıya hasret ve “yeni” diktatörden gözlerini alamayan bir dünyadır. Sosyal medyada ünlenen Führer’in kimse önüne geçemez. Hitler halinden son derece memnundur. Ülkesinin hazır olduğunu seziyordur. Geriye sadece ölümcül darbeyi vurmak ve başaramadığı işi tamamlamak kalır. Timur Vermes’in romanı, popüler kültürün ve çağımızın absürtlüklerini Hitler’i hayata döndürerek ortaya koyuyor. Kulaktan kulağa ünü yayılan bu roman kısa zamanda örneği az bulunan bir fenomene dönüşmüştür. “Führer komik olabilir mi? Evet, hem de çok.” BBC “İğneleyici hatta münasebetsiz bir mizahla dolu bu roman muhteşem derecede ironik bir sonla bitiyor.” Mail on Sunday “Şamatalı ve rahatsız edici bu kitabı bitirdikten çok sonra bile hafızanızdan çıkaramayacaksınız.” Daily Express “Bu kitap çok komik. Gerçekten çok komik… Kahkahalar attırırken Hitler’in dönemi ile bugünü karşılaştırmanızı sağlayacak.” Independent “Fanatik diktatörün hükmedici doğası ile hitabetini incelerken, günümüz Batı kültürünü de acımasızca eleştiren güçlü ve önemli bir kitap.” Independent on Sunday “Hitler bugün yaşasaydı komedyen mi olurdu?” Guardian