Türkiye de Siyasal Gelişimler Tarık zafer tunaya

A nayasalar, tarihsel gelişim süreçlerinin kavşaklarıdır. Bu bakım¬dan ilk anayasa ile sonuncu anayasa arasında görünen ve görün¬meyen bağlar vardır. Türkiye'nin yakın tarihinde ilk yazılı anayasanın yapıldığı yıl, 1876 (1293)'dır. 1808 Sened-i İttifak'ı, 1839 Gülhane Hattı, 1856 ve benzeri Islahat Fermanları, 1868'de Şûra-yı Devlet'in kurulması ve bağlı belgeler, anayasalandırma hareketleri içinde kilometre taşlarıdır, fakat anayasa değildirler. 1876, Batı'ya oranla, anayasalandırma alanımda geç bir tarihtir. Dünyanın ilk büyük yazılı anayasası olan Amerikan anayasası 1787^ Fransa'nın ilk yazılı anayasası 1791 tarihlidir. Yakın tarihimizin geç¬mişe doğru uzantısı Osmanlı "imparatorluğu, ilk yazılı anayasasına (1293 Kanun-ı Esasîsi'ne) kavuştuğu zaman, Çarlık Rusyası ve İran'a oranla kıdem almıştır.