16. Yüzyıl Türk Edebiyatı

Önsöz Sevgili öğrenciler, XVI. yüzyılda Türk edebiyatı çok geniş bir coğrafyada etkinliğini sürdürür. Osmanlı, Safevi ve Timurlu sanat çevrelerinde Türlcçenin en güzel eserleri verilir. Siyasal mücadelelere rağmen İstanbul ile Tebriz ve Herat’taki kültür ve sanat çevreleri arasında alışveriş devam eder. Osmanlı sahasında Balcî başta olmak üzere Zatî, Nevî, Hayalî, Emrî, Lamiî, Ruhî ve Gelibolulu Mustafa Âlî gibi şairler divan edebiyatının klasik niteliğe erişmesine katkı sağlar. Klasik dönem Türk edebiyatının Azeri sahasındaki en önemli temsilcisi ise Fuzulîdir. Fuzulîden sonra Azeri sahasının önde gelen şairleri arasında Hatayî yer alır. Hatayî’nin şiirleri tekke ve tasavvuf muhitlerinde, özellikle de Alevi-Bektaşi çevrelerinde çok okun-muştur. Azeri sahasında Safevi çevrelerinin dışında gelişen tasavvuf edebiyatının en dik-kate değer temsilcisi ise İbrahim Gülşenî’dir. Timurlular döneminde Ali Şir Nevayî sayesinde zirveye erişen Çağatay edebiyatı, XVI. yüzyılda Şeybaniler ve Babüıiüler tarafından temsil edilir. Şeybanilerin dağılmasıyla birlikte Afganistan ve Hindistan’ın bir bölümünü ele geçiren Babür Şah, Çağatay edebiyatının Nevayîden sonra en büyük temsilcisi sıfatıyla şiir, hatıra, aruz, fıkıh ve tasavvuf konularında eserler verir. Fars edebiyatında kullanılan her tür ve tarz, XVI. yüzyıl Türk edebiyatında karşılık bulur; Genceli Nizamînin beş mesneviden oluşan hamsesine, diğer Fars şairlerinin farklı konulardaki mesnevilerine Türk şairlerince nazireler yazılır. Hemen her konuda mesnevi tarzında eser verilir. Şiirin dayandığı estetik temeller üzerinde gelişen nesir alanında da oldukça yetkin eserler üretilir. Tarih, biyografi, tezkire, menkıbe ve diğer türlerde ortaya konulan eserler, daha sonraki yüzyılların sanatçılarına örnek oluşturur. XVI. yüzyılda birbirinden uzak kültür merkezlerinde ve farklı devletlerin himayesinde gelişimini sürdüren Türk edebiyatının önemli temsilcileri ve onların eserlerinin tanıtıldığı bu kitap, baş