Bilge Kağanın Vasiyeti

Önsöz Türk tarihinin Türkçe yazılı ilk kaynakları olan Orhun Abideleri ve diğer yazıtlar hiç şüphesiz kültürümüzün en önemli hâzineleridir. Bunun farkına varan çok sayıda Türk ve yabancı bilgin bu abideler üzerinde çalışmıştır. Her yönüyle son derece zengin malzeme ihtiva ettiklerinden dolayı günümüzde ddhi bunlar hakkında araştırmalar sürmektedir. Zaten son zamanlarda yeni keşfedilen Eski Türkçe (Kök-Türkçe) yazılı kitabelerin sayısı yüzlerle ifade edilmektedir. İnanıyoruz ki, gelecekte daha yüzlercesi bulunacak ve tarihimizin karanlık noktaları gün ışığına çıkacaktır. Bu kadar çok yazıtın arasında yüz yıldan beri bütün dünya ilim alemince bilindiği üzere en meşhurları Kül Tegin, Bilge Kağan ve Tonyukuk yazıtlarıdır. Bunların muhtevalarının zenginliği diğerlerinin hepsinden fazladır. Neticede en çok çalışma bunlar üzerinde yapılmıştır. Türk adını ilk defa resmî bir devlet adı şeklinde kullanmak suretiyle tarih sahnesinde 542 yılında görünen Gök-Türkler, bu millete ad verme şerefine nail olmuşlardır. Onların Türkçe taşlara yazarak bize bıraktıkları abidevî eserler, bu şerefli yerini milletimizin nezdinde daha do artırmıştır. İdeal bir Türk devleti şeklinin çizildiği Kül Tegin Bilge Kağan'ın Vasiyeti 3 ve Bilge Kağan yazıtları taritıimizin her yönüyle (sosya, sIyasD temelini teşkil etmektedir. Onların üzerinde oyularak yazılanlar gönümüzde de önemini kaybetmemiştir. Bilakis günden güne dai^a fazla değer kazanmaktadır. Bilge Kağan, dünyayı kendi milletini ve devletini tanıttıktan sonra çok iyi analizler yapmaktadır. Aslında yaptığı analiz ve tesbitlerle ebediyen Türk milletine nasiiıat verirken üstelik vasiyet etmektedir. Her türlü ihaneti düşmanlığı, iyi günü-kötü günü görmüş bir kişi olarak konuşmaktadır. Neticede hükümdarından milletine kadar harkese vasiyette bulunmaktadır. Biz bu küçük çalışmamızda Bilge Kagan'ın sözlerinin daha iyi anlaşılabilmesi maksadıyla yorumunu yapmayı denedik. Fakat, öncelikle Gök-Türk tarihinin kısa tanıtımını yazdık. Böylelikle Bilge'nin söylediklerinin daha iyi anlaşılabileceğini ümid ediyoruz. Şunu açıkça ifade etmemiz gerekir ki, kitabelerdeki bilgilere sadece tarihçi gözüyle baktık ve kesinlikle her hangi bir filolojik yoruma girmedik. Amacımız Bilge'yi/ sözlerini ve de Gök-Türkieri okuyucuya tanıtmaktır. Bunun dışında her herhangi bir gaye güdülmemiştir. Bu araştırmanın yapılması ve yayınlanması konusunda yaptıkları yardım ve teşviklerinden dolayı başta Rasim Ekşi olmak üzere Turan Vakfı yöneticilerine teşekkürlerimi ifade etmeyi bir borç bilirim. Doç. Dr. Ahmet Taşağıl