Ariflerin Ruhu

Ahmed Ziyaeddin Gümüşhanevi, Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinde yetişen büyük bir âlim, muhaddis ve mutasavvıftır. Son asrın İslâm âlimlerinden Abdülhakîm Arvasî'nin ifadesiyle: "Ahmed Ziyâeddîn Gümüşhânevî, mürşid-i kâmil-i mükemmildir." Dergâhı, bir ilim ve irfan üniversitesi gibi idi. Tasavvuf ve tarikat hizmetlerini, şeriat ve sünnet-i seniyye temelleri üzerine dayandırmıştı. Tanzimat sonrası garblılaşma ismi altında Osmanlı-İslâm devletini yıkmak isteyen iç ve dış tehlikeler karşısında o ve müridleri koruyucu bir set gibi idiler. İslâm'ın kuvvetlenmesi için bir matba'a kurdurmuş, İstanbul, Rize, Bayburt ve Of'ta zengin kütüphaneler tesis ettirmişti. Bugün bile yapılması çok zor olan böyle bir vazifeyi ifa etmesi, onun ne derece büyük bir insan olduğunu ortaya koymaktadır