Fihi Ma-Fih

Acılar çekerim söze dökülmeyen haksızlıklar elinde. Kimse duymaz bağışlanmayı dilediğimi ve ağladığımı. Tıpkı bir mumun göz yaşı dökmesi gibi; Kimse bilmez göz yaşının neden aktığını, ateşe yakın olduğu için mi, Yoksa mum özlüyor diye mi? Şimdi ayrı düştüğü Balının tatlılığını. Eserde hakim olan unsur tasavvuftur. Mevlana’nın umumi olarak tasavvufi düşünceleri, görüşleri, devrinin birçok dini, felsefi, ahlaki inançları, siyasi olayları ve muhiti üzerindeki derin ve büyük tesiri yer almaktadır. allah, akıl, alem, zaman, dünya ve ahiret, insan, veli ve nebi, süluk, mürşid ve mürid, yakin, aşk, sema, din, amel ve ibadet, irade, ihtiyar ve sorumluluk gibi konular ele alınmaktadır. Mevlana, sohbetlerinde ele aldığı bu konuları açıklamak suretiyle sık sık ayet, hadis, kelam-ı kibar, mesel ve şiirlerden istifade etmektedir.