Parma Manastırı

İnsana büyük bir neşe veren yapıtlar vardır. Parma Manastırı'nı okumak okura her şeyden önce, Stendhal'in yazma sevincine benzeyen bir okuma sevinci aşılar. İnsan yapıtın hemen hemen mucize diye adlandırılabilecek koşullarda yaratıldığını öğrenince, olağanüstü bir atılımın bu yaratılışa öncülük ettiğini kestirir. Hiçbir romanı yeniden okumak Parma Manastırı'nı yeniden okumak kadar güzel olamaz; hiçbir edebi yapıt edebiyatın paradoksu'nun üstesinden bundan daha iyi gelemez; bu roman sınırları belirli, kapalı, eksiksiz olan ve kendi kendine yeten bir romandır; apaçıktır, okuru zamanın ve kaderin ağırlığından kurtarır. Yazarın romanın başından sonuna kadar yalnızca anlatma zevkine kapıldığı sezilir, tıpkı peri masallarında ya da serüven romanlarında olduğu gibi.