Görme Engelli Öğrenci ve Öğretim Elemanlarının Perspektifinden Müzik Yetenek Sınavlarında Erişilebilirlik

Öz. Mesleki anlamda müziğe ilgi duyan görme engelli bireyler, müzik eğitimi veren kurumlarca yapılan yetenek sınavlarında, birtakım problemlerle karşılaşmaktadır. Bu çalışma, 2008-2021 yılları arasında müzik yetenek sınavına giren görme engelli bireylerin görüşleri doğrultusunda sınavlarda yaşanan sorunları ortaya koymayı ve sorunların çözümüne yönelik önerileri görme engelli akademisyenlerin önerilerine dayalı olarak sunmayı amaçlamaktadır. Nitel bir araştırma olan bu çalışma, bir durum çalışmasıdır. Araştırma, 2008-2021 yılları arasında lisans, yüksek lisans ve doktora düzeyinde yetenek sınavlarına girmiş 14 görme engelli öğrenci ve 3 görme engelli akademisyen ile yürütülmüştür. Araştırma verileri yarı yapılandırılmış görüşme sorularıyla toplanmış, betimsel analiz ve içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Görme engelli öğrencilerin müzik yetenek sınavlarına başvuru sürecinde web sayfalarının erişilebilirliği ve kampüse erişim konularında sorunlar yaşadıkları görülmüştür. Yazılı sınav sürecinde, sınavın görme engellilere uyarlanmış olmaması, diğer öğrencilerle aynı salonda sınava alınmaları, ek süre verilmemesi, teknolojik ekipman sağlanamaması, sınav güvenilirliği, kampüse erişim başlıkları altında çeşitli sorunlar yaşadıkları görülmüştür. Araştırma sonucunda yaşanan sorunların kaynağını üniversitelerin web sayfalarının görme engellilerin erişebileceği bir biçimde hazırlanmaması, kampüs yollarının engellilere uygun olarak düzenlenmemesi, öğrencilerin diğer adaylarla aynı salonda sınava alınması, teknolojik araçlar kullanılarak sınavın erişilebilir hale getirilememesi, sınav güvenirliğinin sağlanamaması, bazı öğrencilerin kabartma nota bilmemesi, deşifre nota okuma sorusuna yönelik materyal temin edilememesi gibi eksikliklerin oluşturduğu görülmektedir. Sorunların ortadan kaldırılabilmesi için üniversitelerde müzik yetenek sınavı uygulamaları görme engelli adaylar için standardize edilmeli ve yetenek sınavı başvuru kılavuzlarında bu uygulamalar ayrıntılı olarak tanımlanmalıdır. Üniversitelerin uygulamalarda yaşanan aksaklıkları tespit etmek ve ortadan kaldırmak için sınav başvurusu alınan öğrenci adaylarının kullanıcı deneyimlerini ortaya koyacak çalışmalar yürütmesi gerekmektedir.