Eserlere Göre Listeleme

Ahmet Yaşar Ocak'ın bu incelemesi, onun "kitabî"-"Ortodoks" İslâmiyet dışındaki Müslümanlık anlayışları ve pratikleri hakkındaki araştırma zincirinin önemli halkalarından birini oluşturuyor. Türkler, Türkiye ve İslâm ve Türk Sufîliğine Bakışlar'dan bildiğimiz kuramsal bakışı ayrıntıya indiren bu usta zanaatkar ürünü çalışma, "Anadolu heterodoksisi" tarihine değerli bir katkı sunuyor. Kitapta, eski Türk inançlarının, Şamanizmin, Uzakdoğu ve İran dinlerinin, Hristiyanlığın, Yahudiliğin, putperestliğin İslâm öncesi dönemde Türk topluluklarını nasıl etkilediği ve İslâm sonrasına hangi motifleri miras bıraktığı üzerinde duruluyor. Dönemler ve dinler boyunca hayat eden kültlere, doğaüstü inanışlara, sağaltma ritüellerine, "hayır" ve "şer" alâmetlerine vb. dikkat çekiliyor. Sözkonusu motiflerin ve tarihsel mirasın izi, önemli Bektaşî menâkıbnâmeleri boyunca sürülüyor: Hacı Bektaş-ı Velî, Hacım Sultan, Abdal Musa, Kaygusuz Baba, Seyyid Ali Sultan, Sultan Şecâüddîn, Osman Baba Menâkıbnâmeleri ve Babaî hareketinin Menâkıbnâme-i Kudsîye'si... Din tarihine sosyal tarihçilik perspektifiyle bakan Ahmet Yaşar Ocak, dinsel kültürleri tarihsel ve toplumsal arka planları ve karmaşık etkileşimleri içinde tahlil ederek, bu ülkeyi anlamak açısından vazgeçilmez bir pencere açıyor.

Günümüzdeki Alevi yerleşimler, hangi tarihlerde ve hangi topluluklarca kuruldu?Alevilik hangi coğrafyada ortaya çıktı ve Alevi topluluklar hangi coğrafyalara yayıldı?Türkiye, Suriye, Lübnan

Resmi Tarih yazıcıları, geçmişten günümüze kazananların tarihini yazmıştır. Tarihte kaybedenler, tarih kitaplarının sayfalarında da kaybetmişler. Öyle ki, kitap sayfalarında ya yer almamışlar ya da dipnot olarak yer bulmuşlardır. İslamiyetin Doğuşundan, Hz. Muhammed'in ölümüne kadar geçen süreç İslamın yayılma döneminin tarihidir. Hz. Muhammed'in ölümüyle başlayan halifelik mücadeleleri Hz. Ali'nin öldürülmesiyle beraber İslam Tarihi İslam içi içsavaşlar tarihine dönüşmüştür. Egemen görüşün tek sesli tarih anlayışı yüzünden bu savaşlardan ya bahsedilmez ya da tarih sayfalarında bir dipnot kadar yer bulurlar. İbn Saba, Kerbela, Kaysaniler, Bayaniler, Albailer, Abu Müslim, Babek-Hurremi, Zenci köle-işçi ayaklanması, Karmatiler... bunlardan birkaçı. Bu içsavaşlar İslam önderlerinin ve yüzbinlerce müslümanın ölümüyle sonuçlanırken İslamiyette farklı görüş, düşünce ve inançların doğuşuna da neden olmuştur. ALEVİLİĞİN DOĞUŞU gibi. Elinizdeki bu çalışma tarih kitaplarında dipnot olarak yer alanların tarihidir.

Son beş-on yıllık sürede Alevilikle ilgili sayısız kitap yayınlandı. Ne yazık ki, bazı istisnalar dışında bu dökümanların ağırlıklı bölümü Alevilik Nedir sorusuna cevap olabilecek nitelikte değildir. Çünkü bu konuda yazıp konuşanlar, sorunun temelinde ekonomik çatışmaların, daha açık deyimiyle de (bu yazarların pek hoşlanmadığı) sınıflar mücadelesinin yattığını görmek istemediler. Ali, Hüseyin, Hallac, Nesimi, Şah Kulu, Bedreddin, Pir Sultan ve daha nicelerine methiyeler diziyorlar, ama onların yaşadıkları dönemi kabul etmeyip daha ileri bir toplum özlemi duyduklarını ve bunun için mücadele ettiklerini gözden ırak tutarak, sınıf ayrımı yapmadan herkesin kabul edebileceği soyut ve kimseye batmayan dikensiz bir "Alevilik" ortaya çıkarıyorlar. Bu yaygın, olumsuz şekillenmeyi reddetmek amacıyla bir taslak sunuyoruz.